Επαγγελματικοί καρκίνοι

ΣΑΒΒΟΥΛΑ ΜΑΛΛΙΟΥ
MD, PhD ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ ΟΓΚΟΛΟΓΟΣ
251 ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ

ΠΡΟΛΗΨΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ

ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΠΝΟΔΟΧΟΚΑΘΑΡΙΣΤΕΣ:
Η ΜΑΥΡΗ ΣΕΛΙΔΑ ΤΟΥ 17ΟΥ ΑΙΩΝΑ
Από τον 17ο μέχρι το 19ο αιώνα στην Αγγλία το μέγεθος ενός σπιτιού, και επομένως ο πλούτος κάθε οικογένειας, φαινόταν από τον αριθμό των καπνοδόχων που διέθετε. Επιπλέον, με τεκμήριο τον συγκεκριμένο αριθμό, κάθε οικογένεια πλήρωνε τον ανάλογο φόρο, που λεγόταν ΄΄εισφορά εστίας΄΄. Η ανάγκη του συχνού καθαρισμού, όμως, των καπνοδόχων, έφερε στο προσκήνιο μία από τις μελανότερες σελίδες παιδικής εκμετάλλευσης στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Οι καπνοδόχοι είναι πολύ πιθανό να πάρουν φωτιά όταν παραμεληθούν και αφεθούν ακαθάριστες για μεγάλο διάστημα ή όταν τα κατάλοιπα της καύσης τις αποφράξουν. Τον 17ο αιώνα, όμως, δεν υπήρχε κανένα αυτόματο σύστημα χημικού ή μηχανικού καθαρισμού, οπότε ως μόνη λύση προωθήθηκε η απόξεση των καταλοίπων με ειδικά μεταλλικά εργαλεία. Το πρόβλημα που προέκυψε ήταν ότι οι καπνοδόχοι ήταν πολύ στενές και οι ενήλικες δεν μπορούσαν να μπουν στο εσωτερικό τους, οπότε η ιδέα δεν άργησε να πέσει στο τραπέζι: θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν μικρά παιδιά! Έτσι, οι εταιρείες καθαρισμού άρχισαν να προμηθεύονται μικρά παιδιά από διάφορες πηγές, όπως είναι τα άστεγα των δρόμων, τα ορφανοτροφεία και οι φτωχές οικογένειες. Πρέπει να τονιστεί ότι, εκείνα τα χρόνια, δεν υπήρχε νόμος που να απαγορεύει το εμπόριο ανθρώπων ή την εκμετάλλευση των παιδιών.
Οι επιτήδειοι της εποχής, είτε απήγαγαν τα παιδιά από τους δρόμους, είτε τα αγόραζαν από τα ιδρύματα ή τους ίδιους τους γονείς τους, με σκοπό να αναλάβουν να τα ‘’εκπαιδεύσουν’’ και να τους δώσουν δουλειά. Οι ιδιοκτήτες των εταιρειών καθαρισμού των καπνοδόχων αγόραζαν με ένα μικρό ποσό αυτά τα παιδιά, με μόνη υποχρέωση να τους παρέχουν ρούχα, τροφή και εργασία. Στο Λονδίνο, μάλιστα, την πρωτεύουσα της Αγγλίας, υπήρχε και η Ένωση Εταιρειών Καθαρισμού Καπνοδόχων με 1.000 περίπου μέλη, που διέθετε τους δικούς της κανόνες, όπως για παράδειγμα ότι τα παιδιά δεν θα πρέπει να εργάζονται την Κυριακή, αλλά να πηγαίνουν στο σχολείο και να διαβάζουν τη Βίβλο. Οι συνθήκες εργασίας τους, όμως, στην πράξη ήταν σκληρές και απάνθρωπες και δεν ακολουθούσαν κανένα κανόνα λογικής ή συναισθήματος. Τα παιδιά πολύ συχνά στοιβάζονταν και κοιμούνταν σε άθλια κελάρια και αποθήκες, ενώ το πλύσιμο και το καθάρισμα από την κάπνα αποτελούσαν περιττή πολυτέλεια.
Οι μικροί καπνοδοχοκαθαριστές, ηλικίας συνήθως μεταξύ 5 και 10 ετών, εργάζονταν χωρίς κατάλληλα προστατευτικά ρούχα ή οποιοδήποτε άλλο μέτρο προστασίας, με αποτέλεσμα πολλές φορές να παθαίνουν ασφυξία από τη σκόνη ή να σκοτώνονται πέφτοντας από μεγάλο ύψος. Επίσης, δεν ήταν σπάνιες οι περιπτώσεις που τα παιδιά ‘’σφήνωναν’’ και έβρισκαν τραγικό θάνατο στις στενές και διακλαδιζόμενες καπνοδόχους, καίγονταν στα ζεστά τοιχώματα, ή καταπλακώνονταν όταν αυτές γκρεμίζονταν λόγω της παλαιότητας και της πρόχειρης κατασκευής τους. Πρέπει να σημειωθεί ότι η διάμετρος των καπνοδόχων σε ορισμένα σημεία ήταν τόσο μικρή, ακόμη και μικρότερη των 25 πόντων, ώστε μόλις και μετά βίας μπορούσε να περάσει μέσα από αυτές ένα εξάχρονο αδύνατο παιδάκι. Οι ‘’ιδιοκτήτες’’, μάλιστα, αυτών των παιδιών τους έδιναν πολύ λίγο φαγητό για να μην παχύνουν και δεν μπορούν να διασχίσουν τις στενές καπνοδόχους!
Τα τοιχώματα των καπνοδόχων καλύπτονταν από ένα στρώμα αιθάλης (κάπνας) μερικών εκατοστών, που έπρεπε να απομακρυνθεί με συρμάτινες βούρτσες ή σπάτουλες. Οι καπνοδόχοι της εποχής πολύ συχνά είχαν δεκάδες μέτρα μήκος και διακλαδίζονταν σε διάφορες κατευθύνσεις, ώστε να φτάσουν σε κάποιο ψηλό σημείο, ψηλότερα από όλα τα γειτονικά κτίρια, για να μην ενοχλεί ο καπνός τους γείτονες. Κατά το καθάρισμα η σκόνη ήταν αποπνικτική και σε συνδυασμό με την έλλειψη οξυγόνου στις πολυδαίδαλες στοές, οδηγούσε πολλές φορές στη λιποθυμία τους μικρούς καπνοδοχοκαθαριστές. Για να ειδοποιούν, μάλιστα, τον υπεύθυνο της εταιρείας ότι είναι ζωντανά και δουλεύουν, ήταν αναγκασμένα κάθε λίγα λεπτά να χτυπούν το τοίχωμα της καπνοδόχου με ένα μεταλλικό αντικείμενο. Όταν, όμως, τα παιδιά έπεφταν αναίσθητα από την κάπνα και την έλλειψη οξυγόνου, ή όταν σφήνωναν σε κάποια γωνία και δεν μπορούσαν να κινηθούν, οι άνθρωποι της εταιρείας έκαναν την απεχθέστερη πράξη: άναβαν το τζάκι, ώστε με τον καυτό αέρα και τον πυκνό καπνό να ‘’ξυπνήσει’’ το παιδί και να συνεχίσει να δουλεύει. Στις περισσότερες, βέβαια, περιπτώσεις τα παιδιά έβρισκαν τραγικό θάνατο, ενώ μετά από αυτό, κάποιος άλλος δύστυχος 6χρονος ή 7χρονος θα έπρεπε να μπει μέσα, με ένα αναμμένο κερί στο στόμα για να φωτίζει το χώρο, να τραβήξει έξω το άψυχο σώμα του συναδέλφου του και μετά να ολοκληρώσει το καθάρισμα της καπνοδόχου!
Το λεπτό δέρμα των παιδιών συχνά γδέρνονταν, τρυπούσε και με το πέρασμα του χρόνου γινόταν σκληρό σαν λάστιχο, αφού τα ρούχα τους ήταν κουρελιασμένα και δεν υπήρχε κανένα άλλο μέσο προστασίας. Άλλα συνήθη προβλήματα, ήταν οι τραυματισμοί, επειδή συχνά γλιστρούσαν και έπεφταν στο τζάκι, η τύφλωση από τον καπνό, ενώ πολλά από αυτά ξέφευγαν για πάντα από την πραγματικότητα, καταλήγοντας στα σκοτεινά μονοπάτια της παράνοιας. Το καθάρισμα των καπνοδόχων, επίσης, έφερε στην επιφάνεια ένα πρόβλημα που στο μέλλον θέριζε όσα παιδιά επιζούσαν ή κατάφερναν να ξεφύγουν από τους δημίους τους: τον ‘’καρκίνο των καπνοδοχοκαθαριστών’’, ο οποίος στην πραγματικότητα δεν ήταν άλλος από τον καρκίνο των γεννητικών οργάνων. Πρόκειται για τον πρώτο επαγγελματικό καρκίνο που αναγνωρίστηκε στον άνθρωπο, ο οποίος αργότερα βρέθηκε ότι προκαλείται κυρίως από τη χημική ουσία βενζοπυρένιο, ένα επικίνδυνο κατάλοιπο της καύσης του άνθρακα.
Αν και το 1804 ψηφίστηκε από την κυβέρνηση νόμος που απαγόρευε τη χρησιμοποίηση παιδιών κάτω των 10 ετών ως καπνοδοχοκαθαριστών, οι ιδιοκτήτες των εταιρειών δεν σταμάτησαν το απάνθρωπο έργο τους, αφού τα παιδιά τους στοίχιζαν ελάχιστα και ήταν πολύ αποτελεσματικά. Μόλις το 1864, μετά από πολλές δεκαετίες στυγνής εκμετάλλευσης αμέτρητων παιδιών και αναλγησίας της κοινωνίας, υπήρξε μία κίνηση από μέλη της Βουλής των Λόρδων, με στόχο την απαγόρευση της εκμετάλλευσης των ανηλίκων. Επιπλέον, για το σκοπό αυτό οι παραβάτες τιμωρούνταν με πρόστιμο 10 λίρες, ποσό πολύ μεγάλο για εκείνη την εποχή. Τελικά, μετά από πιέσεις βουλευτών και με τη συνεργασία της αστυνομίας και των δικαστών, η μαύρη σελίδα της καταβαράθρωσης των παιδικών ψυχών έκλεισε για πάντα, αφήνοντας πίσω της μεγάλο αριθμό νεκρών, σακατεμένων ή ψυχικά διαταραγμένων παιδιών.
Τα τελευταία χρόνια του 19ου αιώνα, αναπτύχθηκαν πολλές εναλλακτικές μέθοδοι καθαρισμού καπνοδόχων. Η σημαντικότερη ανακάλυψη έγινε από τον μηχανικό Τζόζεφ Γκλας και αποτελούνταν από ένα σύστημα από βέργες και βούρτσες, που έμπαιναν από την κάτω πλευρά (από το τζάκι) και έβγαιναν από την κορυφή της καπνοδόχου. Τα αρχικά, πάντως, συστήματα καθαρισμού αποτελούνταν, μεταξύ άλλων, και από οστά φάλαινας, ενώ τα πιο εξελιγμένα, που εφαρμόζονται μέχρι και σήμερα, έμπαιναν από το πάνω μέρος της καπνοδόχου και κατεβαίνοντας αποκολλούσαν και καθάριζαν την κάπνα. Τον τελευταίο αιώνα, πάντως, το ξύλο και το κάρβουνο δεν αποτελούν πια τα βασικότερα οικιακά καύσιμα, αλλά έχουν αντικατασταθεί από το πετρέλαιο, το ηλεκτρικό ρεύμα ή το φυσικό αέριο.
Η στυγνή εκμετάλλευση των παιδιών στην Αγγλία από τον 17ο μέχρι τον 19ο αιώνα, δεν ήταν μια κατάσταση που μπορούσε να μείνει κρυφή. Οι ιδιοκτήτες των σπιτιών της εποχής γνώριζαν πολύ καλά με ποιο τρόπο καθαρίζονταν οι καπνοδόχοι τους, αφού έβλεπαν τα παιδιά να σκαρφαλώνουν μέσα σε αυτές. Σιωπούσαν, όμως, διότι κανένας δεν ήθελε να φράξει ή, ακόμα χειρότερα, να αναφλεγεί η καμινάδα του και να κινδυνεύσει από πυρκαγιά ολόκληρο το σπίτι του. Για παραπάνω από 2 αιώνες, μια ‘’πολιτισμένη’’ κοινωνία έκλεινε τα αυτιά της στις κραυγές των μικρών παιδιών, που καίγονταν, τυφλώνονταν, σακατεύονταν ή και θυσίαζαν τη ζωή τους για να κρατήσουν τα σπίτια της εποχής καθαρά, ζεστά και ασφαλή.
Ο Perrical Pott, χειρουργός του Νοσοκομείου του Αγίου Βαρθολομαίου στο Λονδίνο, το 1775 παρατήρησε τη μεγάλη συχνότητα καρκίνου του όσχεου σε καπνοδοχοκαθαριστές.
Η πειραματική σχέση μεταξύ καρκίνου του δέρματος και των πολυκυκλικών υδρογονοανθράκων αποδείχτηκε κατά το πρώτο τέταρτο του 20ου αιώνα.
Το 1844 έγινε ο πρώτος νόμος προστασίας των εργαζομένων στην Μεγάλη Βρετανία.
 1879: ο Haring και Hasse παρατηρούν καρκίνο των πνευμόνων σε μεταλλωρύχους.
 1895: ο Rehn περιέγραψε όγκους της ουροδόχου κύστεως σε εργάτες βιομηχανίας χρωμάτων με ανιλίνη.
 1930-1950: αντίστοιχες σχέσεις του καρκίνου του πνεύμονος με νικέλιο, άνθρακα, χρώμιο και αμίαντο.
 1895: ο Rehn περιέγραψε όγκους της ουροδόχου κύστεως σε εργάτες βιομηχανίας χρωμάτων με ανιλίνη
 1930-1950: αντίστοιχες σχέσεις του καρκίνου του πνεύμονος με νικέλιο, άνθρακα, χρώμιο και αμίαντο
 24 Οκτ. 06:Σε 1200 υπολογίζονται οι μορφές καρκίνου που μπορούν να προκληθούν σε χώρους εργασίας στην Ελλάδα
Το Διεθνές Κέντρο Έρευνας για τον καρκίνο της Π.Ο.Υ Agency for Research on Cancer (ARC), έχει συγκροτήσει μια λίστα των παραγόντων με πιθανή ή βέβαιη καρκινογόνο δράση.
Οι εκτιμήσεις στηρίζονται σε δεδομένα αποτελεσμάτων:
 Πειραμάτων σε ζώα
 Βραχυπρόθεσμων δοκιμασιών μεταλλαγών (short term tests) που χρησιμοποιούν μια πλατιά ποικιλία από οργανισμούς, βακτηρίδια και θηλαστικά και μετρούν μεταλλάξεις ή άλλους δείκτες καταστροφής του DNA μετά την επίδραση διαφόρων χημικών ουσιών
 Επιδημιολογικών μελετών επί του ανθρώπου που έχουν και το περισσότερο βάρος αναδρομικές ή προοπτικές λαμβάνοντας υπόψη και εξωεπαγγελματικούς αιτιολογικούς παράγοντες.
 Μελετών που δείχνουν τη σχέση μεταξύ μερικών όγκων και μερικών υλικών ή βιομηχανιών.

Ιστολογικά χαρακτηριστικά επαγγελματικών καρκίνων:
 Επισυμβαίνουν συνήθως νωρίτερα από άλλους όγκους της αυτής περιοχής του σώματος
 Η έκθεση στον ύποπτο βλαπτικό παράγοντα είναι επαναλαμβανόμενη αλλά όχι αναγκαία συνεχής
 Ο λανθάνων χρόνος είναι από 10- 40 έτη
 Οι όγκοι σε κάποιο όργανο είναι συνήθως πολλαπλοί
Γενικά υπάρχουν 2 ομάδες καρκινογόνων:
 Οι γενοτοξικές που είναι υπεύθυνες για κυτταρικές γενετικές μεταλλάξεις και μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο μετά από μια έκθεση και δεν έχουν οριακές τιμές και
 Οι επιγενετικές που δεν έχουν άμεσο αποτέλεσμα στο γενετικό υλικό και για να προκαλέσουν καρκίνο απαιτείται μακροχρόνια έκθεση και ψηλές συγκεντρώσεις και έχουν οριακές τιμές
Τα καρκινογόνα του εργασιακού περιβάλλοντος εισέρχονται στον οργανισμό με κατάποση, εισπνοή και απορρόφηση από το δέρμα ή τους βλεννογόνους και μπορεί να είναι φυσικά ή χημικά.
Φυσικοί είναι:
 η ιονίζουσα ακτινοβολία από ακτίνες Χ που προσβάλλει το δέρμα ή προκαλεί λευχαιμία σε ακτινολόγους αλλά και άλλο ιατρικό και υγειονομικό προσωπικό και τα διάφορα ισότοπα (ουράνιο, ράδιο, ραδόνιο) που σε μεταλλωρύχους, χημικούς, εργαζόμενους σε φωσφορίζοντα ρολόγια ή και νοικοκυρές προκαλούν καρκίνο του δέρματος, των πνευμόνων, των οστών και λευχαιμίες
 μη ιονίζουσα ακτινοβολία
 η υπεριώδης ακτινοβολία που σε αγρότες και ναυτικούς προκαλεί μελάνωμα και άλλους καρκίνους δέρματος
 και η υποξία που στους κώδωνες καταδύσεως για συγκομιδή π.χ. οστράκων προκαλεί καρκίνο στα οστά
Χημικοί είναι:
 ανόργανες ουσίες δηλαδή τα μέταλλα
 οργανικές ουσίες δηλαδή οι υδρογονάνθρακες, οι αλκυλιωτικοί παράγοντες και οι αιθέρες
 οι ίνες με εκπρόσωπο μοναδικό τον αμίαντο
 οι κόνεις από ξύλο ή δέρμα

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΑΛΛΑ
ΟΥΣΙΑ ΑΡΣΕΝΙΚΟ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ:
- ΔΕΡΜΑ,
-ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ,
-ΑΓΓΕΙΟΣΑΡΚΩΜΑ ΗΠΑΤΟΣ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ:
ΜΕΤΑΛΛΩΡΥΧΟΙ
ΧΥΤΕΥΤΕΣ
ΒΥΡΣΟΔΕΥΤΕΣ
ΕΝΤΟΜΟΚΤΟΝΑ
ΔΙΥΛΙΣΤΗΡΙΑ

ΟΥΣΙΑ ΧΡΩΜΙΟ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΡΙΝΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ
-ΠΑΡΑΡΡΙΝΙΑ
-ΛΑΡΥΓΓΑΣ
-ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΤΑΛΛΩΝ
ΑΚΕΤΥΛΕΝΙΟΥ
ΑΝΙΛΙΝΗΣ
ΓΥΑΛΙΟΥ
ΚΕΡΑΜΙΚΩΝ

ΟΥΣΙΑ ΟΞΕΙΔΙΟ ΣΙΔΗΡΟΥ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΛΑΡΥΓΓΑΣ
- ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ
ΑΙΜΑΤΙΤΗΣ
ΑΣΗΜΙ
ΑΛΛΑ ΜΕΤΑΛΛΑ

ΟΥΣΙΑ ΝΙΚΕΛΙΟ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΠΑΡΑΡΡΙΝΙΑ
- ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΧΥΤΕΥΤΕΣ
ΝΙΚΕΛΙΟ

ΟΥΣΙΑ ΒΗΡΥΛΛΙΟ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
- ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΜΕΤΑΛΛΑ
ΑΕΡΟΝΑΥΠΗΓΙΚΗ
ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΙΑ

ΟΥΣΙΑ ΚΑΔΜΙΟ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ
-ΝΕΦΡΟΣ
-ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΜΕΤΑΛΛΑ
ΣΥΣΣΩΡΕΥΤΕΣ
ΕΝΤΟΜΟΚΤΟΝΑ

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΟΙ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ
ΟΥΣΙΑ ΚΑΠΝΑΙΘΑΛΗ-ΠΙΣΣΑ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΛΑΡΥΓΓΑΣ
-ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ
-ΔΕΡΜΑ
- ΟΣΧΕΟ,
-ΟΥΡΟΔΟΧΟΣ ΚΥΣΤΗ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΦΩΤΑΕΡΙΟ
ΑΣΦΑΛΤΟΣ
ΚΑΠΝΟΔΟΧΟΚΑΘΑΡΙΣΤΕΣ

ΟΥΣΙΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ –ΠΑΡΑΦΙΝΗ-ΟΡΥΚΤΕΛΑΙΑ-ΚΡΕΟΖΩΤΟ-ΑΝΘΡΑΚΕΝΙΟ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΡΙΝΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ
-ΛΑΡΥΓΓΑΣ
- ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ
-ΔΕΡΜΑ
-ΟΣΧΕΟ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΛΙΠΑΝΤΕΣ
ΓΡΑΣΑΔΟΡΟΙ
ΑΠΟΣΤΑΛΛΑΚΤΗΡΙΑ
ΕΛΑΣΤΙΚΑ

ΟΥΣΙΑ ΒΕΝΖΟΛΙΟ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΛΕΥΧΑΙΜΙΑ (ΟΜΛ)
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΕΚΡΗΚΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ
ΒΑΦΕΙΣ
ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΕΣ ΥΠΟΔΗΜΑΤΩΝ & ΚΟΛΛΑΣ

ΟΥΣΙΑ ΑΡΩΜ.ΑΜΙΝΕΣ-ΒΕΝΖΙΔΙΝΗ-Β-ΝΑΦΘΥΛΑΜΙΝΗ-4-ΑΜΙΝΟΔΙΦΕΝΥΛ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΟΥΡΟΔΟΧΟΣ ΚΥΣΤΗ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΧΡΩΣΤΙΚΑ
ΕΛΑΣΤΙΚΑ

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΑΛΚΥΛΙΩΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ ΑΙΘΕΡΕΣ
ΟΥΣΙΑ ΑΛΚΥΛΙΟΥΝΤΕΣ -ΑΕΡΙΟ ΜΟΥΣΤΑΡΔΑΣ
-ΛΑΡΥΓΓΑΣ
-ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ
-ΠΑΡΑΡΡΙΝΙΑ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΑΕΡΙΟ ΜΟΥΣΤΑΡΔΑΣ

ΟΥΣΙΑ ΙΣΟΠΡΟΠΥΛΙΚΑ ΕΛΑΙΑ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΡΙΝΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΙΣΟΠΡΟΠΥΛΙΚΑ

ΟΥΣΙΑ ΧΛΩΡΙΟΥΧΟ ΒΙΝΥΛΙΟ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΗΠΑΡ ΑΓΓΕΙΟΣΑΡΚΩΜΑ
-ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΠΛΑΣΤΙΚΑ

ΟΥΣΙΑ ΔΙΧΛΩΡΟΜΕΘΥΛΑΙΘΕΡΑΣ –ΧΛΩΡΟΜΕΘΥΛΑΙΘΕΡΑΣ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΜΙΚΡΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΠΝΕΥΜΟΝΟΣ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΧΗΜΙΚΑ

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΑΛΛΟΙ
ΟΥΣΙΑ ΙΝΕΣ ΑΜΙΑΝΤΟΥ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ
-ΜΕΣΟΘΗΛΙΩΜΑ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΜΟΝΩΣΕΙΣ
ΝΑΥΠΗΓΕΙΑ
ΟΡΥΧΕΙΑ
ΥΦΑΝΤΑ

ΟΥΣΙΑ ΣΚΟΝΗ ΞΥΛΟΥ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΡΙΝΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ
-ΠΑΡΑΡΡΙΝΙΑ
-ΟΥΡΟΔΟΧΟΣ ΚΥΣΤΗ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΞΥΛΟ

ΟΥΣΙΑ ΣΚΟΝΗ ΔΕΡΜΑΤΟΣ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΡΙΝΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ
-ΠΑΡΑΡΡΙΝΙΑ
-ΟΥΡΟΔΟΧΟΣ ΚΥΣΤΗ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΔΕΡΜΑ
ΥΠΟΔΗΜΑΤΑ

Άλλες λιγότερο τεκμηριωμένες μελέτες:
 έδειξαν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου ουροδόχου σε αγρότες
 καρκίνου πνεύμονα και ουροδόχου σε προσωπικό μαγειρείων
 καρκίνου ωοθηκών, μήτρας και λεμφώματος σε κομμώτριες
 καρκίνο του πνεύμονα σε οικοδόμους
Η πρόληψη επαγγελματικού καρκίνου αλλά και άλλων επαγγελματικών νοσημάτων είναι ένα από τα βασικά θέματα που πυροδοτούν τις διαμάχες μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών.
Η πρόληψη του επαγγελματικού καρκίνου βασίζεται κατά κύριο λόγο, στην αποφυγή έκθεσης στο επαγγελματικό καρκινογόνο, του οποίου οι συγκεντρώσεις στο χώρο εργασίας θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν χαμηλότερες.
Η σύμβαση 139 του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας περιλαμβάνει αρκετά στοιχεία για την ιατρική και τεχνική πρόληψη του επαγγελματικού καρκίνου.
ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ
ΚΑΝΟΝΑΣ ΠΡΩΤΟΣ
Αλλαγή στον τρόπο επεξεργασίας και διαδικασίας παραγωγής των καρκινογόνων ουσιών
ΚΑΝΟΝΑΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ
Χρήση υποκατάστατων ουσιών όπου είναι δυνατόν
ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΡΙΤΟΣ
Χρήση γενικών προστατευτικών μέτρων:
 συστήματα απαγωγής
 εξαερισμού
 μονώσεως
ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΕΤΑΡΤΟΣ
Χρήση ατομικών προστατευτικών μέτρων
 προσωπίδες
 στολές
 γάντια
 αλοιφές
ΚΑΝΟΝΑΣ ΠΕΜΠΤΟΣ
Ο γιατρός εργασίας είναι συνυπεύθυνος για τον περιοδικό προσυμπτωματικό έλεγχο των εργαζομένων σε επαγγέλματα υψηλού κινδύνου.
Ο συστηματικός έλεγχος πριν από τη χρήση των διαφόρων χημικών ουσιών μπορεί να συμβάλλει στην έγκαιρη διαπίστωση της καρκινογενετικής τους δράσης.
Στη συνέχεια η αντικατάστασή τους και ο αυστηρός περιβαλλοντολογικός έλεγχος θα μειώσει τον κίνδυνο γιατί ο επαγγελματικός καρκίνος θεωρητικά τουλάχιστον πρέπει να προλαμβάνεται…
24/9/2007:Καμπανάκι χτυπούν ειδικοί και επιστήμονες για τους κινδύνους που ελλοχεύουν από την εισπνοή εξασθενούς χρωμίου για εργάτες που δουλεύουν στις καλλιέργειες γύρω από τα Οινόφυτα, τον Ωρωπό και τη Θήβα. Όπως επισημαίνουν η εισπνοή μικροσταγονιδίων νερού που περιέχει την καρκινογόνο ουσία είναι περισσότερο επιβλαβής από ότι η κατάποσή του. Ωστόσο, οι αρμόδιοι φορείς δεν έχουν ενημερώσει τους δήμους και τις τοπικές κοινότητες για την επικινδυνότητα της κατάστασης, ώστε να ληφθούν τα απαραίτητα μέτραεπισημαίνουν η εισπνοή μικροσταγονιδίων νερού που περιέχει την καρκινογόνο ουσία είναι περισσότερο επιβλαβής από ότι η κατάποσή του. Ωστόσο, οι αρμόδιοι φορείς δεν έχουν ενημερώσει τους δήμους και τις τοπικές κοινότητες για την επικινδυνότητα της κατάστασης, ώστε να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα.
Η Ευρωπαϊκή εκστρατεία
«Ασφαλείς και Υγιείς Χώροι Εργασίας»
αφιερωμένη
στην «εκτίμηση του επαγγελματικού κινδύνου»,
στοχεύει στην προώθηση μιας προσέγγισης ολοκληρωμένης διαχείρισης για την εκτίμηση του επαγγελματικού κινδύνου, η οποία θα λαμβάνει υπόψη τα διάφορα στάδια της όλης διαδικασίας, τις διαφορετικές ανάγκες κάθε εργοδότη, τον εξελισσόμενο τομέα της εργασίας και μια συμμετοχική προσέγγιση που θα περιλαμβάνει
όλους τους μετέχοντες στο χώρο εργασίας.
Για να δούμε…

































ΣΑΒΒΟΥΛΑ ΜΑΛΛΙΟΥ
MD, PhD ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ ΟΓΚΟΛΟΓΟΣ
251 ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ

ΠΡΟΛΗΨΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ
ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΠΝΟΔΟΧΟΚΑΘΑΡΙΣΤΕΣ:
Η ΜΑΥΡΗ ΣΕΛΙΔΑ ΤΟΥ 17ΟΥ ΑΙΩΝΑ
Από τον 17ο μέχρι το 19ο αιώνα στην Αγγλία το μέγεθος ενός σπιτιού, και επομένως ο πλούτος κάθε οικογένειας, φαινόταν από τον αριθμό των καπνοδόχων που διέθετε. Επιπλέον, με τεκμήριο τον συγκεκριμένο αριθμό, κάθε οικογένεια πλήρωνε τον ανάλογο φόρο, που λεγόταν ΄΄εισφορά εστίας΄΄. Η ανάγκη του συχνού καθαρισμού, όμως, των καπνοδόχων, έφερε στο προσκήνιο μία από τις μελανότερες σελίδες παιδικής εκμετάλλευσης στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Οι καπνοδόχοι είναι πολύ πιθανό να πάρουν φωτιά όταν παραμεληθούν και αφεθούν ακαθάριστες για μεγάλο διάστημα ή όταν τα κατάλοιπα της καύσης τις αποφράξουν. Τον 17ο αιώνα, όμως, δεν υπήρχε κανένα αυτόματο σύστημα χημικού ή μηχανικού καθαρισμού, οπότε ως μόνη λύση προωθήθηκε η απόξεση των καταλοίπων με ειδικά μεταλλικά εργαλεία. Το πρόβλημα που προέκυψε ήταν ότι οι καπνοδόχοι ήταν πολύ στενές και οι ενήλικες δεν μπορούσαν να μπουν στο εσωτερικό τους, οπότε η ιδέα δεν άργησε να πέσει στο τραπέζι: θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν μικρά παιδιά! Έτσι, οι εταιρείες καθαρισμού άρχισαν να προμηθεύονται μικρά παιδιά από διάφορες πηγές, όπως είναι τα άστεγα των δρόμων, τα ορφανοτροφεία και οι φτωχές οικογένειες. Πρέπει να τονιστεί ότι, εκείνα τα χρόνια, δεν υπήρχε νόμος που να απαγορεύει το εμπόριο ανθρώπων ή την εκμετάλλευση των παιδιών.
Οι επιτήδειοι της εποχής, είτε απήγαγαν τα παιδιά από τους δρόμους, είτε τα αγόραζαν από τα ιδρύματα ή τους ίδιους τους γονείς τους, με σκοπό να αναλάβουν να τα ‘’εκπαιδεύσουν’’ και να τους δώσουν δουλειά. Οι ιδιοκτήτες των εταιρειών καθαρισμού των καπνοδόχων αγόραζαν με ένα μικρό ποσό αυτά τα παιδιά, με μόνη υποχρέωση να τους παρέχουν ρούχα, τροφή και εργασία. Στο Λονδίνο, μάλιστα, την πρωτεύουσα της Αγγλίας, υπήρχε και η Ένωση Εταιρειών Καθαρισμού Καπνοδόχων με 1.000 περίπου μέλη, που διέθετε τους δικούς της κανόνες, όπως για παράδειγμα ότι τα παιδιά δεν θα πρέπει να εργάζονται την Κυριακή, αλλά να πηγαίνουν στο σχολείο και να διαβάζουν τη Βίβλο. Οι συνθήκες εργασίας τους, όμως, στην πράξη ήταν σκληρές και απάνθρωπες και δεν ακολουθούσαν κανένα κανόνα λογικής ή συναισθήματος. Τα παιδιά πολύ συχνά στοιβάζονταν και κοιμούνταν σε άθλια κελάρια και αποθήκες, ενώ το πλύσιμο και το καθάρισμα από την κάπνα αποτελούσαν περιττή πολυτέλεια.

Οι μικροί καπνοδοχοκαθαριστές, ηλικίας συνήθως μεταξύ 5 και 10 ετών, εργάζονταν χωρίς κατάλληλα προστατευτικά ρούχα ή οποιοδήποτε άλλο μέτρο προστασίας, με αποτέλεσμα πολλές φορές να παθαίνουν ασφυξία από τη σκόνη ή να σκοτώνονται πέφτοντας από μεγάλο ύψος. Επίσης, δεν ήταν σπάνιες οι περιπτώσεις που τα παιδιά ‘’σφήνωναν’’ και έβρισκαν τραγικό θάνατο στις στενές και διακλαδιζόμενες καπνοδόχους, καίγονταν στα ζεστά τοιχώματα, ή καταπλακώνονταν όταν αυτές γκρεμίζονταν λόγω της παλαιότητας και της πρόχειρης κατασκευής τους. Πρέπει να σημειωθεί ότι η διάμετρος των καπνοδόχων σε ορισμένα σημεία ήταν τόσο μικρή, ακόμη και μικρότερη των 25 πόντων, ώστε μόλις και μετά βίας μπορούσε να περάσει μέσα από αυτές ένα εξάχρονο αδύνατο παιδάκι. Οι ‘’ιδιοκτήτες’’, μάλιστα, αυτών των παιδιών τους έδιναν πολύ λίγο φαγητό για να μην παχύνουν και δεν μπορούν να διασχίσουν τις στενές καπνοδόχους!

Τα τοιχώματα των καπνοδόχων καλύπτονταν από ένα στρώμα αιθάλης (κάπνας) μερικών εκατοστών, που έπρεπε να απομακρυνθεί με συρμάτινες βούρτσες ή σπάτουλες. Οι καπνοδόχοι της εποχής πολύ συχνά είχαν δεκάδες μέτρα μήκος και διακλαδίζονταν σε διάφορες κατευθύνσεις, ώστε να φτάσουν σε κάποιο ψηλό σημείο, ψηλότερα από όλα τα γειτονικά κτίρια, για να μην ενοχλεί ο καπνός τους γείτονες. Κατά το καθάρισμα η σκόνη ήταν αποπνικτική και σε συνδυασμό με την έλλειψη οξυγόνου στις πολυδαίδαλες στοές, οδηγούσε πολλές φορές στη λιποθυμία τους μικρούς καπνοδοχοκαθαριστές. Για να ειδοποιούν, μάλιστα, τον υπεύθυνο της εταιρείας ότι είναι ζωντανά και δουλεύουν, ήταν αναγκασμένα κάθε λίγα λεπτά να χτυπούν το τοίχωμα της καπνοδόχου με ένα μεταλλικό αντικείμενο. Όταν, όμως, τα παιδιά έπεφταν αναίσθητα από την κάπνα και την έλλειψη οξυγόνου, ή όταν σφήνωναν σε κάποια γωνία και δεν μπορούσαν να κινηθούν, οι άνθρωποι της εταιρείας έκαναν την απεχθέστερη πράξη: άναβαν το τζάκι, ώστε με τον καυτό αέρα και τον πυκνό καπνό να ‘’ξυπνήσει’’ το παιδί και να συνεχίσει να δουλεύει. Στις περισσότερες, βέβαια, περιπτώσεις τα παιδιά έβρισκαν τραγικό θάνατο, ενώ μετά από αυτό, κάποιος άλλος δύστυχος 6χρονος ή 7χρονος θα έπρεπε να μπει μέσα, με ένα αναμμένο κερί στο στόμα για να φωτίζει το χώρο, να τραβήξει έξω το άψυχο σώμα του συναδέλφου του και μετά να ολοκληρώσει το καθάρισμα της καπνοδόχου!
Το λεπτό δέρμα των παιδιών συχνά γδέρνονταν, τρυπούσε και με το πέρασμα του χρόνου γινόταν σκληρό σαν λάστιχο, αφού τα ρούχα τους ήταν κουρελιασμένα και δεν υπήρχε κανένα άλλο μέσο προστασίας. Άλλα συνήθη προβλήματα, ήταν οι τραυματισμοί, επειδή συχνά γλιστρούσαν και έπεφταν στο τζάκι, η τύφλωση από τον καπνό, ενώ πολλά από αυτά ξέφευγαν για πάντα από την πραγματικότητα, καταλήγοντας στα σκοτεινά μονοπάτια της παράνοιας. Το καθάρισμα των καπνοδόχων, επίσης, έφερε στην επιφάνεια ένα πρόβλημα που στο μέλλον θέριζε όσα παιδιά επιζούσαν ή κατάφερναν να ξεφύγουν από τους δημίους τους: τον ‘’καρκίνο των καπνοδοχοκαθαριστών’’, ο οποίος στην πραγματικότητα δεν ήταν άλλος από τον καρκίνο των γεννητικών οργάνων. Πρόκειται για τον πρώτο επαγγελματικό καρκίνο που αναγνωρίστηκε στον άνθρωπο, ο οποίος αργότερα βρέθηκε ότι προκαλείται κυρίως από τη χημική ουσία βενζοπυρένιο, ένα επικίνδυνο κατάλοιπο της καύσης του άνθρακα.
Αν και το 1804 ψηφίστηκε από την κυβέρνηση νόμος που απαγόρευε τη χρησιμοποίηση παιδιών κάτω των 10 ετών ως καπνοδοχοκαθαριστών, οι ιδιοκτήτες των εταιρειών δεν σταμάτησαν το απάνθρωπο έργο τους, αφού τα παιδιά τους στοίχιζαν ελάχιστα και ήταν πολύ αποτελεσματικά. Μόλις το 1864, μετά από πολλές δεκαετίες στυγνής εκμετάλλευσης αμέτρητων παιδιών και αναλγησίας της κοινωνίας, υπήρξε μία κίνηση από μέλη της Βουλής των Λόρδων, με στόχο την απαγόρευση της εκμετάλλευσης των ανηλίκων. Επιπλέον, για το σκοπό αυτό οι παραβάτες τιμωρούνταν με πρόστιμο 10 λίρες, ποσό πολύ μεγάλο για εκείνη την εποχή. Τελικά, μετά από πιέσεις βουλευτών και με τη συνεργασία της αστυνομίας και των δικαστών, η μαύρη σελίδα της καταβαράθρωσης των παιδικών ψυχών έκλεισε για πάντα, αφήνοντας πίσω της μεγάλο αριθμό νεκρών, σακατεμένων ή ψυχικά διαταραγμένων παιδιών.
Τα τελευταία χρόνια του 19ου αιώνα, αναπτύχθηκαν πολλές εναλλακτικές μέθοδοι καθαρισμού καπνοδόχων. Η σημαντικότερη ανακάλυψη έγινε από τον μηχανικό Τζόζεφ Γκλας και αποτελούνταν από ένα σύστημα από βέργες και βούρτσες, που έμπαιναν από την κάτω πλευρά (από το τζάκι) και έβγαιναν από την κορυφή της καπνοδόχου. Τα αρχικά, πάντως, συστήματα καθαρισμού αποτελούνταν, μεταξύ άλλων, και από οστά φάλαινας, ενώ τα πιο εξελιγμένα, που εφαρμόζονται μέχρι και σήμερα, έμπαιναν από το πάνω μέρος της καπνοδόχου και κατεβαίνοντας αποκολλούσαν και καθάριζαν την κάπνα. Τον τελευταίο αιώνα, πάντως, το ξύλο και το κάρβουνο δεν αποτελούν πια τα βασικότερα οικιακά καύσιμα, αλλά έχουν αντικατασταθεί από το πετρέλαιο, το ηλεκτρικό ρεύμα ή το φυσικό αέριο.

Η στυγνή εκμετάλλευση των παιδιών στην Αγγλία από τον 17ο μέχρι τον 19ο αιώνα, δεν ήταν μια κατάσταση που μπορούσε να μείνει κρυφή. Οι ιδιοκτήτες των σπιτιών της εποχής γνώριζαν πολύ καλά με ποιο τρόπο καθαρίζονταν οι καπνοδόχοι τους, αφού έβλεπαν τα παιδιά να σκαρφαλώνουν μέσα σε αυτές. Σιωπούσαν, όμως, διότι κανένας δεν ήθελε να φράξει ή, ακόμα χειρότερα, να αναφλεγεί η καμινάδα του και να κινδυνεύσει από πυρκαγιά ολόκληρο το σπίτι του. Για παραπάνω από 2 αιώνες, μια ‘’πολιτισμένη’’ κοινωνία έκλεινε τα αυτιά της στις κραυγές των μικρών παιδιών, που καίγονταν, τυφλώνονταν, σακατεύονταν ή και θυσίαζαν τη ζωή τους για να κρατήσουν τα σπίτια της εποχής καθαρά, ζεστά και ασφαλή.
Ο Perrical Pott, χειρουργός του Νοσοκομείου του Αγίου Βαρθολομαίου στο Λονδίνο, το 1775 παρατήρησε τη μεγάλη συχνότητα καρκίνου του όσχεου σε καπνοδοχοκαθαριστές.
Η πειραματική σχέση μεταξύ καρκίνου του δέρματος και των πολυκυκλικών υδρογονοανθράκων αποδείχτηκε κατά το πρώτο τέταρτο του 20ου αιώνα.
Το 1844 έγινε ο πρώτος νόμος προστασίας των εργαζομένων στην Μεγάλη Βρετανία.
 1879: ο Haring και Hasse παρατηρούν καρκίνο των πνευμόνων σε μεταλλωρύχους.
 1895: ο Rehn περιέγραψε όγκους της ουροδόχου κύστεως σε εργάτες βιομηχανίας χρωμάτων με ανιλίνη.
 1930-1950: αντίστοιχες σχέσεις του καρκίνου του πνεύμονος με νικέλιο, άνθρακα, χρώμιο και αμίαντο.
 1895: ο Rehn περιέγραψε όγκους της ουροδόχου κύστεως σε εργάτες βιομηχανίας χρωμάτων με ανιλίνη
 1930-1950: αντίστοιχες σχέσεις του καρκίνου του πνεύμονος με νικέλιο, άνθρακα, χρώμιο και αμίαντο
 24 Οκτ. 06:Σε 1200 υπολογίζονται οι μορφές καρκίνου που μπορούν να προκληθούν σε χώρους εργασίας στην Ελλάδα
Το Διεθνές Κέντρο Έρευνας για τον καρκίνο της Π.Ο.Υ Agency for Research on Cancer (ARC), έχει συγκροτήσει μια λίστα των παραγόντων με πιθανή ή βέβαιη καρκινογόνο δράση.
Οι εκτιμήσεις στηρίζονται σε δεδομένα αποτελεσμάτων:
 Πειραμάτων σε ζώα
 Βραχυπρόθεσμων δοκιμασιών μεταλλαγών (short term tests) που χρησιμοποιούν μια πλατιά ποικιλία από οργανισμούς, βακτηρίδια και θηλαστικά και μετρούν μεταλλάξεις ή άλλους δείκτες καταστροφής του DNA μετά την επίδραση διαφόρων χημικών ουσιών
 Επιδημιολογικών μελετών επί του ανθρώπου που έχουν και το περισσότερο βάρος αναδρομικές ή προοπτικές λαμβάνοντας υπόψη και εξωεπαγγελματικούς αιτιολογικούς παράγοντες.
 Μελετών που δείχνουν τη σχέση μεταξύ μερικών όγκων και μερικών υλικών ή βιομηχανιών.

Ιστολογικά χαρακτηριστικά επαγγελματικών καρκίνων:
 Επισυμβαίνουν συνήθως νωρίτερα από άλλους όγκους της αυτής περιοχής του σώματος
 Η έκθεση στον ύποπτο βλαπτικό παράγοντα είναι επαναλαμβανόμενη αλλά όχι αναγκαία συνεχής
 Ο λανθάνων χρόνος είναι από 10- 40 έτη
 Οι όγκοι σε κάποιο όργανο είναι συνήθως πολλαπλοί
Γενικά υπάρχουν 2 ομάδες καρκινογόνων:
 Οι γενοτοξικές που είναι υπεύθυνες για κυτταρικές γενετικές μεταλλάξεις και μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο μετά από μια έκθεση και δεν έχουν οριακές τιμές και
 Οι επιγενετικές που δεν έχουν άμεσο αποτέλεσμα στο γενετικό υλικό και για να προκαλέσουν καρκίνο απαιτείται μακροχρόνια έκθεση και ψηλές συγκεντρώσεις και έχουν οριακές τιμές
Τα καρκινογόνα του εργασιακού περιβάλλοντος εισέρχονται στον οργανισμό με κατάποση, εισπνοή και απορρόφηση από το δέρμα ή τους βλεννογόνους και μπορεί να είναι φυσικά ή χημικά.
Φυσικοί είναι:
 η ιονίζουσα ακτινοβολία από ακτίνες Χ που προσβάλλει το δέρμα ή προκαλεί λευχαιμία σε ακτινολόγους αλλά και άλλο ιατρικό και υγειονομικό προσωπικό και τα διάφορα ισότοπα (ουράνιο, ράδιο, ραδόνιο) που σε μεταλλωρύχους, χημικούς, εργαζόμενους σε φωσφορίζοντα ρολόγια ή και νοικοκυρές προκαλούν καρκίνο του δέρματος, των πνευμόνων, των οστών και λευχαιμίες
 μη ιονίζουσα ακτινοβολία
 η υπεριώδης ακτινοβολία που σε αγρότες και ναυτικούς προκαλεί μελάνωμα και άλλους καρκίνους δέρματος
 και η υποξία που στους κώδωνες καταδύσεως για συγκομιδή π.χ. οστράκων προκαλεί καρκίνο στα οστά
Χημικοί είναι:
 ανόργανες ουσίες δηλαδή τα μέταλλα
 οργανικές ουσίες δηλαδή οι υδρογονάνθρακες, οι αλκυλιωτικοί παράγοντες και οι αιθέρες
 οι ίνες με εκπρόσωπο μοναδικό τον αμίαντο
 οι κόνεις από ξύλο ή δέρμα






ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΑΛΛΑ
ΟΥΣΙΑ ΑΡΣΕΝΙΚΟ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ:
- ΔΕΡΜΑ,
-ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ,
-ΑΓΓΕΙΟΣΑΡΚΩΜΑ ΗΠΑΤΟΣ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ:
ΜΕΤΑΛΛΩΡΥΧΟΙ
ΧΥΤΕΥΤΕΣ
ΒΥΡΣΟΔΕΥΤΕΣ
ΕΝΤΟΜΟΚΤΟΝΑ
ΔΙΥΛΙΣΤΗΡΙΑ


ΟΥΣΙΑ ΧΡΩΜΙΟ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΡΙΝΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ
-ΠΑΡΑΡΡΙΝΙΑ
-ΛΑΡΥΓΓΑΣ
-ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΤΑΛΛΩΝ
ΑΚΕΤΥΛΕΝΙΟΥ
ΑΝΙΛΙΝΗΣ
ΓΥΑΛΙΟΥ
ΚΕΡΑΜΙΚΩΝ

ΟΥΣΙΑ ΟΞΕΙΔΙΟ ΣΙΔΗΡΟΥ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΛΑΡΥΓΓΑΣ
- ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ
ΑΙΜΑΤΙΤΗΣ
ΑΣΗΜΙ
ΑΛΛΑ ΜΕΤΑΛΛΑ

ΟΥΣΙΑ ΝΙΚΕΛΙΟ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΠΑΡΑΡΡΙΝΙΑ
- ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΧΥΤΕΥΤΕΣ
ΝΙΚΕΛΙΟ

ΟΥΣΙΑ ΒΗΡΥΛΛΙΟ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
- ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΜΕΤΑΛΛΑ
ΑΕΡΟΝΑΥΠΗΓΙΚΗ
ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΙΑ




ΟΥΣΙΑ ΚΑΔΜΙΟ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ
-ΝΕΦΡΟΣ
-ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΜΕΤΑΛΛΑ
ΣΥΣΣΩΡΕΥΤΕΣ
ΕΝΤΟΜΟΚΤΟΝΑ

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΟΙ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ
ΟΥΣΙΑ ΚΑΠΝΑΙΘΑΛΗ-ΠΙΣΣΑ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΛΑΡΥΓΓΑΣ
-ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ
-ΔΕΡΜΑ
- ΟΣΧΕΟ,
-ΟΥΡΟΔΟΧΟΣ ΚΥΣΤΗ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΦΩΤΑΕΡΙΟ
ΑΣΦΑΛΤΟΣ
ΚΑΠΝΟΔΟΧΟΚΑΘΑΡΙΣΤΕΣ






ΟΥΣΙΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ –ΠΑΡΑΦΙΝΗ-ΟΡΥΚΤΕΛΑΙΑ-ΚΡΕΟΖΩΤΟ-ΑΝΘΡΑΚΕΝΙΟ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΡΙΝΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ
-ΛΑΡΥΓΓΑΣ
- ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ
-ΔΕΡΜΑ
-ΟΣΧΕΟ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΛΙΠΑΝΤΕΣ
ΓΡΑΣΑΔΟΡΟΙ
ΑΠΟΣΤΑΛΛΑΚΤΗΡΙΑ
ΕΛΑΣΤΙΚΑ


ΟΥΣΙΑ ΒΕΝΖΟΛΙΟ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΛΕΥΧΑΙΜΙΑ (ΟΜΛ)
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΕΚΡΗΚΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ
ΒΑΦΕΙΣ
ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΕΣ ΥΠΟΔΗΜΑΤΩΝ & ΚΟΛΛΑΣ







ΟΥΣΙΑ ΑΡΩΜ.ΑΜΙΝΕΣ-ΒΕΝΖΙΔΙΝΗ-Β-ΝΑΦΘΥΛΑΜΙΝΗ-4-ΑΜΙΝΟΔΙΦΕΝΥΛ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΟΥΡΟΔΟΧΟΣ ΚΥΣΤΗ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΧΡΩΣΤΙΚΑ
ΕΛΑΣΤΙΚΑ


ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΑΛΚΥΛΙΩΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ ΑΙΘΕΡΕΣ
ΟΥΣΙΑ ΑΛΚΥΛΙΟΥΝΤΕΣ -ΑΕΡΙΟ ΜΟΥΣΤΑΡΔΑΣ
-ΛΑΡΥΓΓΑΣ
-ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ
-ΠΑΡΑΡΡΙΝΙΑ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΑΕΡΙΟ ΜΟΥΣΤΑΡΔΑΣ


ΟΥΣΙΑ ΙΣΟΠΡΟΠΥΛΙΚΑ ΕΛΑΙΑ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΡΙΝΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΙΣΟΠΡΟΠΥΛΙΚΑ






ΟΥΣΙΑ ΧΛΩΡΙΟΥΧΟ ΒΙΝΥΛΙΟ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΗΠΑΡ ΑΓΓΕΙΟΣΑΡΚΩΜΑ
-ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΠΛΑΣΤΙΚΑ


ΟΥΣΙΑ ΔΙΧΛΩΡΟΜΕΘΥΛΑΙΘΕΡΑΣ –ΧΛΩΡΟΜΕΘΥΛΑΙΘΕΡΑΣ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΜΙΚΡΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΠΝΕΥΜΟΝΟΣ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΧΗΜΙΚΑ

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΑΛΛΟΙ
ΟΥΣΙΑ ΙΝΕΣ ΑΜΙΑΝΤΟΥ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ
-ΜΕΣΟΘΗΛΙΩΜΑ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΜΟΝΩΣΕΙΣ
ΝΑΥΠΗΓΕΙΑ
ΟΡΥΧΕΙΑ
ΥΦΑΝΤΑ




ΟΥΣΙΑ ΣΚΟΝΗ ΞΥΛΟΥ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΡΙΝΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ
-ΠΑΡΑΡΡΙΝΙΑ
-ΟΥΡΟΔΟΧΟΣ ΚΥΣΤΗ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΞΥΛΟ


ΟΥΣΙΑ ΣΚΟΝΗ ΔΕΡΜΑΤΟΣ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
-ΡΙΝΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ
-ΠΑΡΑΡΡΙΝΙΑ
-ΟΥΡΟΔΟΧΟΣ ΚΥΣΤΗ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΔΕΡΜΑ
ΥΠΟΔΗΜΑΤΑ
Άλλες λιγότερο τεκμηριωμένες μελέτες:
 έδειξαν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου ουροδόχου σε αγρότες
 καρκίνου πνεύμονα και ουροδόχου σε προσωπικό μαγειρείων
 καρκίνου ωοθηκών, μήτρας και λεμφώματος σε κομμώτριες
 καρκίνο του πνεύμονα σε οικοδόμους
Η πρόληψη επαγγελματικού καρκίνου αλλά και άλλων επαγγελματικών νοσημάτων είναι ένα από τα βασικά θέματα που πυροδοτούν τις διαμάχες μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών.
Η πρόληψη του επαγγελματικού καρκίνου βασίζεται κατά κύριο λόγο, στην αποφυγή έκθεσης στο επαγγελματικό καρκινογόνο, του οποίου οι συγκεντρώσεις στο χώρο εργασίας θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν χαμηλότερες.
Η σύμβαση 139 του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας περιλαμβάνει αρκετά στοιχεία για την ιατρική και τεχνική πρόληψη του επαγγελματικού καρκίνου.
ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ
ΚΑΝΟΝΑΣ ΠΡΩΤΟΣ
Αλλαγή στον τρόπο επεξεργασίας και διαδικασίας παραγωγής των καρκινογόνων ουσιών
ΚΑΝΟΝΑΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ
Χρήση υποκατάστατων ουσιών όπου είναι δυνατόν
ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΡΙΤΟΣ
Χρήση γενικών προστατευτικών μέτρων:
 συστήματα απαγωγής
 εξαερισμού
 μονώσεως
ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΕΤΑΡΤΟΣ
Χρήση ατομικών προστατευτικών μέτρων
 προσωπίδες
 στολές
 γάντια
 αλοιφές
ΚΑΝΟΝΑΣ ΠΕΜΠΤΟΣ
Ο γιατρός εργασίας είναι συνυπεύθυνος για τον περιοδικό προσυμπτωματικό έλεγχο των εργαζομένων σε επαγγέλματα υψηλού κινδύνου
Ο συστηματικός έλεγχος πριν από τη χρήση των διαφόρων χημικών ουσιών μπορεί να συμβάλλει στην έγκαιρη διαπίστωση της καρκινογενετικής τους δράσης
Στη συνέχεια η αντικατάστασή τους και ο αυστηρός περιβαλλοντολογικός έλεγχος θα μειώσει τον κίνδυνο γιατί ο επαγγελματικός καρκίνος θεωρητικά τουλάχιστον πρέπει να προλαμβάνεται…
24/9/2007:Καμπανάκι χτυπούν ειδικοί και επιστήμονες για τους κινδύνους που ελλοχεύουν από την εισπνοή εξασθενούς χρωμίου για εργάτες που δουλεύουν στις καλλιέργειες γύρω από τα Οινόφυτα, τον Ωρωπό και τη Θήβα. Όπως επισημαίνουν η εισπνοή μικροσταγονιδίων νερού που περιέχει την καρκινογόνο ουσία είναι περισσότερο επιβλαβής από ότι η κατάποσή του. Ωστόσο, οι αρμόδιοι φορείς δεν έχουν ενημερώσει τους δήμους και τις τοπικές κοινότητες για την επικινδυνότητα της κατάστασης, ώστε να ληφθούν τα απαραίτητα μέτραεπισημαίνουν η εισπνοή μικροσταγονιδίων νερού που περιέχει την καρκινογόνο ουσία είναι περισσότερο επιβλαβής από ότι η κατάποσή του. Ωστόσο, οι αρμόδιοι φορείς δεν έχουν ενημερώσει τους δήμους και τις τοπικές κοινότητες για την επικινδυνότητα της κατάστασης, ώστε να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα.
Η Ευρωπαϊκή εκστρατεία
«Ασφαλείς και Υγιείς Χώροι Εργασίας»
αφιερωμένη
στην «εκτίμηση του επαγγελματικού κινδύνου»,
στοχεύει στην προώθηση μιας προσέγγισης ολοκληρωμένης διαχείρισης για την εκτίμηση του επαγγελματικού κινδύνου, η οποία θα λαμβάνει υπόψη τα διάφορα στάδια της όλης διαδικασίας, τις διαφορετικές ανάγκες κάθε εργοδότη, τον εξελισσόμενο τομέα της εργασίας και μια συμμετοχική προσέγγιση που θα περιλαμβάνει
όλους τους μετέχοντες στο χώρο εργασίας.
Για να δούμε…