Διεγχειρητική Ακτινοθεραπεία (IORT- Intraoperative Radiation Therapy ) στον πρώιμο καρκίνο του μαστού.

Γράφει η
MD, PhD ΜΑΛΛΙΟΥ ΣΑΒΒΟΥΛΑ
ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ – ΟΓΚΟΛΟΓΟΣ
Γ.Γ. Ελληνικής Μαστολογικής Εταιρείας

Διεγχειρητική Ακτινοθεραπεία (IORT- Intraoperative Radiation Therapy ) στον πρώιμο καρκίνο του μαστού.

Η Διεγχειρητική Ακτινοθεραπεία (IORT- Intraoperative Radiation Therapy )είναι ένας τρόπος για να δοθεί θεραπεία με ακτινοβολία απευθείας στη περιοχή του καρκίνου του μαστού κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης . Η μελέτη TARGIT διαπίστωσε ότι η IORT και η κλασσική παραδοσιακά ακτινοβολία εξωτερικής δέσμης προσφέρουν θεραπεία με παρόμοια αισθητικά αποτελέσματα. Τα ευρήματα παρουσιάστηκαν στο 2009 ASCO Breast Cancer Symposium. (Norman Williams, PhD, του University College του Λονδίνου, και οι συνεργάτες του αναφέρθηκαν στο ASCO για τον Καρκίνο του Μαστού.
Η διεγχειρητική θεραπείας ακτινοβολίας (IORT) χρησιμοποιεί ακτινοβολία δέσμης ηλεκτρονίων δέσμης για την άμεση αντιμετώπιση του όγκου ή υπολειπόμενης νόσου κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης. Αυτή η θεραπεία του καρκίνου μαστού προσφέρει πολλά οφέλη, συμπεριλαμβανομένης της εύκολης πρόσβασης για τον ιατρό, της μικρής διάρκειας που είναι μόνο 30 λεπτά ,την προστασία των γειτονικών οργάνων, οικονομικά οφέλη για την ασθενή και πολλά άλλα.

Η IORT είναι μια διεπιστημονική θεραπευτική επιλογή που προσφέρει θεραπεία και τα οφέλη της ποιότητας της ζωής, όπως:

* Το μέγιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα, με παράλληλη ελαχιστοποίηση της υποτροπής. Η IORT δίδει μια συγκεντρωμένη δόση της ακτινοβολίας στην κοίτη του όγκου αμέσως μετά την αφαίρεση του όγκου, βοηθώντας να καταστρέψει τα μικροσκοπικά καρκινικά κύτταρα που μπορεί να έχουν μείνει πίσω. Το μέρος του όγκου είναι συνήθως σε υψηλό κίνδυνο για υποτροπή, και οι παραδοσιακές τεχνικές ακτινοβολίας απαιτούν μια περίοδο αποκατάστασης μετά την επέμβαση, η οποία αφήνει μικροσκοπική ασθένεια στον οργανισμό για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
* Εξασφάλιση υγιών ιστών και οργάνων. Κατά τη διάρκεια IORT, η ακριβής δόση ακτινοβολίας εφαρμόζεται ενώ γίνεται θωράκιση των υγιών ιστών ή δομών που θα μπορούσαν να υποστούν βλάβη χρησιμοποιώντας άλλες τεχνικές. Αυτό επιτρέπει την υψηλότερη δόση ακτινοβολίας που πρέπει να δοθεί στην κοίτη του όγκου, ενώ διαφυλάσσει τους φυσιολογικούς ιστούς που τον περιβάλλουν. Κρίσιμη όργανα εντός του πεδίου ακτινοβολίας, όπως οι πνεύμονες και την καρδιά, που μπορεί να προστατευτούν.
* Συντομεύει ο χρόνος θεραπείας. Η IORT βοηθά τους ασθενείς να τελειώσουν γρήγορα τη θεραπεία, και ζήσουν τη ζωή τους, μειώνοντας την ανάγκη για πρόσθετες θεραπείες ακτινοβολίας, οι οποίες δίνονται σε διάστημα πέντε έως έξι εβδομάδων ενώ η IORT ως ακτινοβολία διαρκεί από 30 λεπτά αλλά υπάρχουν και μηχανήματα διάρκειας περίπου τεσσάρα έως πέντε λεπτών.
* Οι ασθενείς που πρέπει οπωσδήποτε να πάρουν συμπληρωματική ακτινοθεραπεία μετά από την χειρουργική επέμβαση λόγω της υφής του όγκου μπορεί να λάβουν μια ώθηση της ακτινοβολίας με IORT. Αφού έχουν αναρρώσει από τη χειρουργική διαδικασία, μπορεί να συνεχίσουν τις θεραπείες με εξωτερική ακτινοβολία και κατά κανόνα έχουν λιγότερες επιπλοκές.

Αυτή η καινοτόμος θεραπεία δίνει επίσης περισσότερες ασθενείς με καρκίνο του μαστού τη δυνατότητα να υποβληθούν σε αποκατάσταση του μαστού με διατήρηση της θηλής. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να λάβουν το ιατρικό όφελος από μια πλήρη μαστεκτομή, αφήνοντας τη θηλή ανέπαφη.

Επιπλέον, οι ασθενείς με καρκίνο του μαστού που υποβάλλονται σε IORT είναι δυνητικά σε θέση να κάνουν και άλλη ογκεκτομή αν απαιτηθεί που θα ακολουθηθεί από την ακτινοβολία. Αυτή είναι μια πολλά υποσχόμενη εναλλακτική λύση για ασθενείς που έχουν υποτροπή, ή εάν ένας νέο όγκος αναπτύσσεται σε ένα διαφορετικό μέρος του στήθους.

Η μελέτη TARGIT συγκρίνει την IORT με την ακτινοθεραπεία εξωτερικής δέσμης , μετά από ογκεκτομή. Οι ερευνητές της TARGIT ήθελαν να ξέρουν αν η IORT είναι το ίδιο καλό ή καλύτερο από την παραδοσιακή θεραπείας με εξωτερική ακτινοβολία στη μείωση του κινδύνου υποτροπής καρκίνου του μαστού.
Η IORT είναι ασφαλής και αποτελεσματική και θα μπορούσε να είναι μια εναλλακτική λύση αντί της παραδοσιακής ακτινοθεραπείας. IORT ακτινοβολία είναι πολύ εστιασμένη, κι έτσι ο περιβάλλοντας υγιής ιστός, δεν εκτίθεται στην ακτινοβολία. Η κλασσική ακτινοβολία εξωτερικής δέσμης έχει ευρύτερο πεδίο και μπορεί να εκθέσει και υγιείς ιστούς, όπως η καρδιά και οι πνεύμονες, στην ακτινοβολία. Βέβαια οι πρόσφατες εξωτερικές τεχνικές θεραπείας με εξωτερική ακτινοβολίας συμβάλλουν στην ελαχιστοποίηση του προβλήματος αυτού. Επίσης, η IORT δίνει το σύνολο της δόσης ακτινοβολίας σε μία θεραπεία. Έτσι η IORT εξοικονομεί για τον ασθενή χρόνο και χρήμα και οι επιπλοκές ελαχιστοποιούνται.

Επειδή η IORT παραδίδει το σύνολο της θεραπείας με ακτινοβολία σε ένα χρόνο, οι ερευνητές θέλησαν να δουν αν η IORT καθυστέρησε την επούλωση του τραύματος μετά από την χειρουργική επέμβαση, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε χειρότερο αισθητικό αποτέλεσμα. Οι ερευνητές συνέκριναν τα αισθητικά αποτελέσματα των 105 γυναικών με καρκίνο του μαστού αρχικού σταδίου που αντιμετωπίστηκαν με ογκεκτομή και IORT στη μελέτη TARGIT με τα αισθητικά αποτελέσματα γυναικών που έλαβαν την κλασσική ακτινοβολία εξωτερικής δέσμης μετά από την ογκεκτομή. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα ειδικό πρόγραμμα ηλεκτρονικού υπολογιστή που ανέλυσε ψηφιακές φωτογραφίες της περιοχής του μαστού 2 και 3 χρόνια μετά την χειρουργική επέμβαση. Το λογισμικό αξιολόγησε τα αισθητικά αποτελέσματα του μαστού, συμπεριλαμβανομένων των ουλών, τις αλλαγές του χρώματος, και την ισορροπία του μεγέθους (σε σύγκριση με τον αντίθετο μαστό).

Μετά από 2 χρόνια:

* 78% των γυναικών που έκαναν IORT είχαν ένα άριστο αισθητικό αποτέλεσμα, σε σύγκριση με το 74% των γυναικών που έκαναν θεραπεία με εξωτερική ακτινοβολία
* 21,8% των γυναικών που έκαναν IORT είχαν ένα μια μέτριο έως κακό αισθητικό αποτέλεσμα, σε σύγκριση με το 26% των γυναικών που έκαναν θεραπεία με εξωτερική ακτινοβολία.

Μετά από 3 χρόνια:

* Τα ποσοστά των γυναικών και στις δύο ομάδες που είχαν άριστα αισθητικά αποτελέσματα ήταν ισοδύναμα.
* 13,8% των γυναικών που έκαναν IORT είχαν ίσο ή χειρότερο αισθητικό αποτέλεσμα, σε σύγκριση με το 30% των γυναικών που έκαναν θεραπεία με εξωτερική ακτινοβολία.

Θα χρειαστεί κάποιο χρονικό διάστημα οι ερευνητές για να μπορέσουν να συγκρίνουν πλήρως τα οφέλη της IORT σε σχέση με την κλασσική ακτινοβολία εξωτερικής δέσμης. Αν η IORT έχει παρόμοια μείωση του κινδύνου και υψηλότερα αισθητικά οφέλη, η περιορισμένη έκθεση στην ακτινοβολία και η ευκολία της μιας θεραπείας θα μπορούσε να κάνει την IORT μια πολύ ελκυστική επιλογή ακτινοθεραπείας στο μέλλον.

Ενώ η IORT είναι ακόμα σε πειραματικό στάδιο, υπάρχουν πολλές εγκεκριμένες εναλλακτικές λύσεις αντί των παραδοσιακών θεραπειών με εξωτερική ακτινοβολία που προσφέρουν περισσότερο εστιασμένη θεραπεία με ακτινοβολία σε μικρότερο χρονικό διάστημα:

* Δύο μορφές εσωτερικής ακτινοθεραπείας (βραχυθεραπεία):
o με καθετήρα εσωτερική ακτινοβολία
o με μπαλόνι εσωτερική ακτινοβολία ( MammoSite)
* 3- D σύμμορφη ακτινοβολία εξωτερικής δέσμης

Σε διάστημα τριών ετών τα αποτελέσματα ήταν παρόμοια μεταξύ των δύο ομάδων (P = 0.11) στη μελέτη TARGIT. Στις ΗΠΑ, η για έξι εβδομάδες ημερήσια ακτινοβολία εξωτερικής δέσμης είναι στάνταρ ενώ με την διεγχειρητική ακτινοβολία με μια και μόνο συνεδρία ολοκληρώνεται η ακτινοθεραπεία. Στην Ευρώπη η διεγχειρητική ακτινοθεραπεία είναι σε πολλά κέντρα αποδεκτή. Από τις 77 ασθενείς στη Βρετανία, τη Γερμανία και την Αυστραλία που έπασχαν από επιθετικό καρκίνο του μαστού και υποβλήθηκαν σε αφαίρεση του όγκου και στη συνέχεια σε ΙΟRΤ, μόνο σε δύο επανεμφανίσθηκε τοπικά ο καρκίνος. Η ευκολία και ο περιορισμός της έκθεσης στην ακτινοβολία που προστατεύει έτσι την καρδιά και τους πνεύμονες κάνει την διεγχειρητική ακτινοβολία πολύ ελκυστική. Επίσης η μελέτη TARGIT είχε ως σκοπό να καθορίσει εάν η διεγχειρητική ακτινοθεραπεία προσφέρει ισοδύναμο έλεγχο υποτροπής με την τέσσερις έως έξι εβδομάδες ακτινοβολία εξωτερικής δέσμης σε πρώιμο καρκίνο του μαστού.

Στο πλαίσιο της εν λόγω διαδικασίας, μια μικρή σφαίρα, τοποθετείται μέσα στον όγκο μέσω της τομής που γίνεται κατά την επέμβαση. Από τη σφαίρα αυτή εκλύεται στη συνέχεια απ΄ ευθείας στο υπόστρωμα του όγκου μια ομοιόμορφη δόση ακτινών Χ χαμηλής ενέργειας.

Η Διεγχειρητική ακτινοθεραπεία μπορεί να δοθεί και με συσκευή , που είναι ένα φορητό μηχάνημα ακτίνων Χ που δεν απαιτεί έναν ειδικά προστατευμένο χώρο χειρουργείου λόγω της ακτινοβολίας. Μερικές από αυτές τις γυναίκες τυχαιοποιήθηκαν για διεγχειρητική ακτινοθεραπεία μετά από την αρχική επέμβαση κι έπρεπε να κάνουν μια δεύτερη χειρουργική επέμβαση, η οποία ήταν αναγκαία λόγω των ορίων εκτομής ή λόγω παθολογοανατομικών προβληματισμών και το ποσοστό αυτό ήταν μόνο 10%.

Ωστόσο, αν και η διεγχειρητική θεραπεία έχει τουλάχιστον θεωρητικά πλεονεκτήματα για τις ασθενείς και την ιατρική ομάδα, τόνισε ότι αυτά δεν μπορούν να εφαρμοστούν σε όλες τις ασθενείς. Για παράδειγμα, οι ασθενείς στη μελέτη που πήραν διεγχειρητική ακτινοθεραπεία κατά την αρχική χειρουργική επέμβαση και στη συνέχεια βρέθηκαν να έχουν υψηλού κινδύνου παθολογία, όπως λοβιακό καρκίνωμα, έπρεπε να κάνει στη συνέχεια και ακτινοβολία εξωτερικής δέσμης, σύμφωνα με το πρωτόκολλο.

Primary source: ASCO Breast Cancer Symposium Source reference: Keshtgar M, et al "Cosmetic outcome 2 and 3 years after intraoperative radiotherapy compared with external beam radiotherapy for early breast cancer: An objective assessment of patients from a randomized controlled trial" ASCO Breast 2009; Abstract 294.

Τo άρθρo αυτό είναι πνευματική ιδιοκτησία της Σαββούλας Μάλλιου. Απαγορεύεται η αντιγραφή, η δημοσίευση, η αναπαραγωγή ή η μετάδοση του, από οποιονδήποτε και με οποιοδήποτε μέσο χωρίς την έγγραφη άδεια της συγγραφέως. Copyright Σάββη Μάλλιου® All rights reserved