ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΟΡΜΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΟΡΜΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ,
ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ
ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ


Οι κατηγορίες των ΟΡΜΟΝΙΚΩΝ-ΑΝΤΙΟΡΜΟΝΙΚΩΝ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΩΝ είναι:
 Αντιοιστρογόνα
 Αναστολείς σύνθεσης ορμονών
 LHRH ανάλογα (στο επίπεδο της υπόφυσης)
 Αναστολείς αρωματάσης (στεροειδείς και μη στερεοειδείς)
 Αντιαδρογόνα
 Οιστρογόνα
 Προγεστερινοειδή
 Κορτικοειδή

Η ταμοξιφένη είναι ανταγωνιστής των οιστρογόνων κυρίως, αλλά έχει και μερική συναγωνιστική δράση, και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα εκτός από το επιθυμητό κλινικό αποτέλεσμα, να εμφανίζονται και ανεπιθύμητες ενέργειες
 Οι κυριότερες ανεπιθύμητες ενέργειες της ταμοξιφένης είναι ο κίνδυνος ανάπτυξης θρομβώσεων και ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του ενδομητρίου
 Είναι παράδοξο αλλά μερικές από τις παρενέργειές της οφείλονται στην αντιοιστρογονική της δράση π.χ. θρομβώσεις και εμφάνιση καταρράκτη στους οφθαλμούς
 Η ταμοξιφένη ελαττώνει τον κίνδυνο οστεοπόρωσης με διατήρηση ή αύξηση της οστικής πυκνότητας, μόνο στις μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες
 Μερικές γυναίκες αναφέρουν επιδείνωση των οστικών αλγών με την έναρξη της ταμοξιφένης
 Νεώτεροι SERM’S δοκιμάζονται σε κλινικές μελέτες με βελτίωση του φάσματος των ανεπιθύμητων ενεργειών (π.χ. ραλοξιφένη)

ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΜΙΓΩΣ ΑΝΤΙΟΙΣΤΡΟΓΟΝΩΝ (FULVESTRAN=FASLODEX)
Έχουν λιγότερες ανεπιθήμητες ενέργειες όσον αφορά το εμμηνοπαυσιακό σύνδρομο, έναντι της ταμοξιφένης

ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΝΑΣΤΟΛΕΩΝ ΑΡΩΜΑΤΑΣΗΣ (ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΟΡΜΟΝΩΝ)
Αναστολή της αρωματάσης και αναστολή μετατροπής των ανδρογόνων σε οιστρογόνα
 Οι πλέον συνηθισμένες αναφερόμενες ανεπιθύμητες ενέργειες είναι οι εξάψεις, η ναυτία, ο έμετος, ο πονοκέφαλος και η κόπωση
 Επειδή οι αναστολείς αρωματάσης χρησιμοποιούνται σε μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, υπάρχει ενδιαφέρον στη συχνότητα εμφάνισης της κατάθλιψης, της οστεοπόρωσης, των καταγμάτων και της επίδρασής τους στο καρδιαγγειακό σύστημα

ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ LHRH ΑΝΑΛΟΓΩΝ
Αναστολή της παραγωγής των ανδρογόνων έμμεσα μέσω της υπόφυσης
 Κύριοι αντιπρόσωποι είναι η Buserelin, Goserelin (Zoladex) Leuproreline, Triptorelin (Arvecap)
 Το πρώτο σύμπτωμα που αναφέρουν οι ασθενείς είναι η απώλεια της libido
 Κυριότερες παρενέργειες είναι: αίσθημα κόπωσης, αύξηση σωματικού βάρους, κατάθλιψη, οστεοπενία, αναιμία, μυϊκή ατροφία, γυναικομαστία, μείωση νοητικών λειτουργιών, μείωση της HDL, θρομβοεμβολικά επεισόδια
 Η οστεοπενία και η οστεοπόρωση είναι σοβαρές παρενέργειες, γιατί η ορμονοθεραπεία μπορεί να είναι μακροχρόνια. Η χορήγηση διφωσφωνικών αποτρέπει την οστεοπόρωση και καθυστερεί τις οστικές μεταστάσεις

ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΠΡΟΓΕΣΤΕΡΙΝΟΕΙΔΩΝ
Μείωση των ER υποδοχέων και των γοναδοτροφινών
Οξεϊκή μεδροπρογεστερόνη
Η οξεϊκή μεγεστρόλη (Megace) χρησιμοποιείται και στην καρκινική καχεξία
Ναυτία, έμετοι, οιδήματα, μεταβολές της libido, αιμορραγία κόλπου, αύξηση σωματικού βάρους, δερματικά εξανθήματα, ακμή, θρομβοεμβολικά επεισόδια
ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΟΙΣΤΡΟΓΟΝΑ
Ασθενές οιστρογονικό αποτέλεσμα, μείωση τεστοστερόνης
Φωσφορική εστραμουστίνη με αζωθυπερίτη (Estracyt)
Μυελοκαταστολή, γαστρεντερικές διαταραχές, κατακράτηση νατρίου και ύδατος,
θρομβοεμβολικά επεισόδια, μείωση libido, γυναικομαστία, διαταραχές ηπατικής
λειτουργίας, Σ.Ν.

ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΑΝΤΙΑΔΡΟΓΟΝΑ
Bicalutamide (Casodex)
Εκτός των άλλων π.χ. εξάψεις, γυναικομαστία, τριχόπτωση κ.α. έχουν συσχετισθεί με σοβαρή ηπατοτοξικότητα και πρέπει να χορηγούνται με προσοχή σε ασθενείς με προϋπάρχουσα ηπατική νόσο

ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΚΟΡΤΙΚΟΕΙΔΩΝ
o Ιατρογενές Cushing
o Απώλεια μυϊκής μάζας άκρων
o Εναποθέσεις λίπους‘Βουβάλειος ύβος’ αυχένα
o Οστεοπόρωση
o Καταρράκτης
o Επιρρέπεια στις λοιμώξεις
o Καθυστερημένη επούλωση
o Αναστολή σωματικής ανάπτυξης (χρόνια λήψη))
o Πεπτικό έλκος, γαστρορραγία
o Οιδήματα
o Υπέρταση
o Γλαύκωμα
o Υπεργλυκαιμία, υποκαλιαιμία
o Αναζωπύρωση παλαιάς φυματίωσης