Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΟΓΚΟΛΟΓΟΥ ΠΡΩΙΜΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ

ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΜΑΝΩΛΗΣ ΜΠΙΤΖΟΣ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΟΓΚΟΛΟΓΟΥ ΣΤΟΝ ΠΡΩΙΜΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΜΑΣΤΟΥ
MD, PhD ΜΑΛΛΙΟΥ ΣΑΒΒΟΥΛΑ
ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ – ΟΓΚΟΛΟΓΟΣ
Αναπληρώτρια Διευθύντρια
Παθολογικής-Ογκολογικής κλινικής
251 Γενικού Νοσοκομείου Αεροπορίας
Γ.Γ. Ελληνικής Μαστολογικής Εταιρείας

H ΦΥΣΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ
• Η νόσος θεωρείται υποθετικά διάσπαρτη ακόμη και στα αρχικά της στάδια για ν’ αντιμετωπιστεί αποτελεσματικότερα
• Η τοπική θεραπεία δεν αποκλείει την υποτροπή, τοπική ή απομακρυσμένη

ΙΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΑΠΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ
Μεγάλος αριθμός γυναικών ζουν χωρίς συμπτώματα της νόσου και πεθαίνουν από άλλη αιτία

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΟΓΚΟΛΟΓΟΥ
ΠΡΩΙΜΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ
 Συστηματική θεραπεία πρώιμης νόσου
• Προεγχειρητική συστηματική θεραπεία
• Επικουρική συστηματική θεραπεία
 Παρακολούθηση-Πρόληψη
Συστηματική θεραπεία πρώιμης νόσου

Προεγχειρητική (Neoadjuvant)
Στόχοι της προεγχειρητικής θεραπείας
 Να διευκολύνει τη χειρουργική αφαίρεση του πρωτοπαθούς όγκου επιτρέποντας συντηρητικότερες επεμβάσεις με διατήρηση του μαστού
 Να μειώσει τη θνητότητα της νόσου αυξάνοντας την ελεύθερη νόσου επιβίωση και την ολική επιβίωση
 Να επιτρέψει τη μελέτη της βιολογίας της νόσου και την ανταπόκριση στη θεραπεία οδηγώντας έτσι σε αποτελεσματικότερες και εξατομικευμένες θεραπευτικές στρατηγικές

Υποψήφιες για προεγχειρητική χημειοθεραπεία
Γυναίκες με μη μεταστατικό καρκίνο του μαστού στις οποίες δεν είναι δυνατή η συντηρητική χειρουργική επέμβαση με διατήρηση του μαστού και των οποίων ο όγκος έχει χαρακτηριστικά αυξημένης χημειοευαισθησίας :
 Χαμηλή ή μη έκφραση ορμονικών υποδοχέων
 Χαμηλός βαθμός ιστολογικής διαφοροποίησης
(ki67, MIB1, S-phase)
 Υψηλός δείκτης πολλαπλασιασμού
 Ο μη λοβιακός διηθητικός ιστολογικός τύπος
( Luminal B, Triple negative, HER2 +)

• Ως προεγχειρητική ΧΜΘ χρησιμοποιούνται σήμερα συνδυασμοί ανθρακυκλίνης και ταξάνης
• Αν υπάρχει υπερέκφραση ή ενίσχυση HER2 πρέπει να συνγχορηγείται το μονοκλωνικό αντίσωμα trastuzumab (προσοχή στην καρδιοτοξικότητα)
• Χορηγούνται τουλάχιστον 6 κύκλοι ΧΜΘ
• Εκτίμηση της ανταπόκρισης γίνεται σε 6-9 εβδομάδες. Αν δεν υπάρχει ανταπόκριση γίνεται άμεσα χειρουργική επέμβαση ή αν υπάρχει χρονικό περιθώριο δοκιμάζεται άλλο σχήμα
• Εκτίμηση ανταπόκρισης γίνεται με:
 τη φυσική εξέταση,
 το υπερηχογράφημα ,
 τη μαστογραφία,
 την MRI FDG-PET scan

Σκοπός της προεγχειρητικής ΧΜΘ είναι:
η επίτευξη παθολογοανατομικής πλήρους ύφεσης (pCR) στο διηθητικό και μη διηθητικό στοιχείο τόσο στο μαστό όσο και στους μασχαλιαίους λεμφαδένες δεδομένου ότι σε αυτούς τους ασθενείς το DFS και το OS είναι καλύτερο από ότι στη μη πλήρη ανταπόκριση

Υποψήφιες για προεγχειρητική ορμονοθεραπεία είναι:
Γυναίκες με μη μεταστατικό καρκίνο του μαστού στις οποίες δεν είναι δυνατή η συντηρητική χειρουργική επέμβαση με διατήρηση του μαστού και των οποίων ο όγκος έχει χαρακτηριστικά μειωμένης χημειοευαισθησίας :
 Υψηλή έκφραση ορμονικών υποδοχέων
 Υψηλός βαθμός ιστολογικής διαφοροποίησης
(ki67, MIB1, S-phase)
 Χαμηλός δείκτης πολλαπλασιασμού
 Ο λοβιακός διηθητικός ιστολογικός τύπος
(Luminal A)
Η διάρκεια είναι 4-6 μήνες με χαμηλά ποσοστά πλήρους ανταπόκρισης 1-8%
Προεγχειρητική ορμονοθεραπεία Μεταεμμηνοπαυσιακές :Αναστολείς αρωματάσης ή ταμοξιφένη
Προεγχειρητική ορμονοθεραπεία Προεμμηνοπαυσιακές: Λίγα δεδομένα

Neoadjuvant έναντι adjuvant θεραπείας
Από μια μετα-ανάλυση 9 τυχαιοποιημένων μελετών που δημοσιεύτηκε το 2005 βρέθηκε ότι η Neoadjuvant έναντι adjuvant θεραπείας πρέπει να θεωρούνται ότι έχουν κλινικά ισοδύναμη αποτελεσματικότητα και η χειρουργική αφαίρεση του πρωτοπαθούς όγκου δεν πρέπει να παραλείπεται σε ασθενείς που υποβάλλονται σε προεγχειρητική χημειοθεραπεία

Συστηματική θεραπεία πρώιμης νόσου Επικουρική (Adjuvant)
ADJUVANT Συστηματική Θεραπεία Μετεγχειρητικά
 Ορμονοθεραπεία
 ΧΜΘ +/- trastuzumab
 Εξαφάνιση μικρομεταστατικής νόσου
 Αύξηση του DFS (Disease Free Survival)

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
• Καταστροφή καρκινικών κυττάρων που θα μπορούσαν να έχουν διαφύγει
• Παράταση του χρόνου εμφάνισης τυχόν υποτροπής

ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
• ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
• ΟΡΜΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
• Trastuzumab
• ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ: ΕΜΜΗΝΟΣ ΡΥΣΗ
ΠΡΟΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ

χημειοθεραπεία + ορμονοθεραπεία
(LHRH ανάλογα) αντί της
ωοθηκεκτομής
--------------------------------------
ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ

ορμονοθεραπεία ±
χημειοθεραπεία

• Η πολυχημειοθεραπεία έναντι καμιάς θεραπείας μειώνει τον κίνδυνο υποτροπής και θανάτου
• Το όφελος αφορά όλες τις ηλικίες αλλά είναι σημαντικό σε ασθενείς <50 ετών
• Η απόλυτη μείωση του κινδύνου είναι μεγαλύτερη στους ER- παρά στους ER+
• Οι LN+ έχουν μεγαλύτερο απόλυτο όφελος από τους LN –
Lancet 351: 1451, 1998

NCCN Guidelines
• Χημειοθεραπεία σε όλες τις ασθενείς με όγκους > 1 cm
• Εξαίρεση: ειδικοί ιστολογικοί τύποι
• ΧΜΘ γίνεται για όγκους 0.6-1.0 cm, μόνο σε δυσμενείς ιστολογικούς τύπους (GII&III, LVI, HER-2+)
• Trastuzumab για HER-2+ > 1 cm ή λεμφαδένες+

ST. GALLEN
Οι γυναίκες με πρώιμο καρκίνο μαστού (χειρουργήσιμο) κατατάσσονται σε 3 κατηγορίες ανάλογα με τον κίνδυνο υποτροπής:
u Χαμηλού κινδύνου
u Μετρίου κινδύνου
u Υψηλού κινδύνου

Το πρόγραμμα CMF
Όφελος στο DFS και OS μετά 30 έτη παρακολούθησης
Χρησιμοποιείται ακόμα:
• σε Ν(-) ασθενείς
• σε αντενδείξεις ανθρακυκλινών
Bonadonna et al. BMJ 2005; 330:217

ΧΜΘ με βάση τις ανθρακυκλίνες
ΕBCTCG μετα-ανάλυση
26% μείωση των θανάτων σε νεαρές ασθενείς από καρκίνο μαστού. Το όφελος παρέμεινε για 15 έτη
 Οι ανθρακυκλίνες αποτελούν τμήμα της βασικής θεραπείας
 Χορηγούνται σε όλους τους ασθενείς που πρέπει να λάβουν επικουρική θεραπεία, όταν δεν υπάρχουν συγκεκριμένες αντενδείξεις, π.χ. καρδιοπάθεια
• … όλα τα προγράμματα ανθρακυκλινών δεν είναι ταυτόσημα
• Προσοχή στις μακροπρόθεσμες συνέπειες
 Λευχαιμία
 Συμφορητική καρδιοπάθεια
 Πρώιμη εμμηνόπαυση

Taxanes ως adjuvant θεραπεία:
 Paclitaxel
– Τα προγράμματα με πακλιταξέλη (AC->Paclitaxel) υπερτερούν από τα (υποβαθμισμένα?) AC προγράμματα
– Δεν έγινε σύγκριση με ιδιαιτέρως ισχυρά προγράμματα
– Μεγαλύτερη διάρκεια ; Περισσότερη τοξικότητα
– Απόλυτη διαφορά
- 5-έτη DFS: 4-5%
- 5-έτη OS: 0-3%
 Taxotere
– Τα προγράμματα δοσεταξέλης υπερτερούν των ικανών προγραμμάτων με ανθρακυκλίνες (πχ FAC?; FEC100)
– Ίδια διάρκεια; Μεγαλύτερη τοξικότητα με TAC; Ολιγότερη τοξικότητα με FECx3 ->Taxoterex3
– Απόλυτη διαφορά
- 5-έτη DFS: 5-7%
- 5-έτη OS: 4-6%
 Για Ν+ ασθενείς το πρόγραμμα AC x 4 + Taxol x 4 είναι το ενδεδειγμένο
 Ομοίως και το TAC x 6
 H διχογνωμία όμως παραμένει λόγω της υποδοσολογίας των ασθενών της ομάδας ελέγχου
 Σηπτικοί θάνατοι, νευροτοξικότητα καρδιοτοξικότητα, οξεία λευχαιμία, τυφλίτιδα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη
 Δεν είναι γνωστό το καλύτερο πρόγραμμα , η δοσολογία και ο παράγων (ταξάνη)
 Ερώτημα για τους ασθενείς ER+
Εντατικοποίηση της θεραπείας
 Η επαύξηση των δόσεων έχει όρια
 Ο ρόλος των ταξανών είναι αποδεδειγμένος
 Η εντατικοποίηση των δόσεων έχει σημασία
 Η υποστηρικτική αγωγή με αυξητικούς παράγοντες των λευκών και της ερυθράς σειράς βελτιώνει την έκβαση
 Q 2 εβδομάδες A/C ->P καλύτερο από q 3
 Οι περισσότερες μελέτες δεν έλεγξαν επαρκώς την ένταση της δόσεως
 Κάθε πρόγραμμα έχει ανάγκη ελέγχου
 Δεν είναι σαφές το όφελος κάθε ομάδας …αναμένονται τα στοιχεία της έκφρασης των γονιδίων….

ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
• Κάθε χρόνο ανακαλύπτονται καινούρια φάρμακα
• Η διάρκεια της χημειοθεραπείας είναι 6 έως 8 μήνες
• Οι παρενέργειές της είναι:
αναιμία, ευαισθησία στις λοιμώξεις, ανορεξία, αδυναμία, ναυτία, εμετοί ,διάρροιες, στοματίτιδα, αλωπεκία

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ: ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ
ΗΕR-2 ογκογονίδιο

σήμα πολλαπλασσιασμού προς
τον πυρήνα των κυττάρων
---------------------------------------
Υπερέκφραση του ΗΕR-2 σε
κύτταρα καρκίνου μαστού

επιθετικότερη βιολογική
συμπεριφορά και
μικρότερη επιβίωση

Τραστουζουμάμπη
(Trastuzumab, HERCEPTIN) Εξανθρωποποιημένο μονοκλωνικό αντίσωμα αντι- HER2 που συνδέεται εκλεκτικά με το αντιγόνο HER2 στην επιφάνεια των καρκινικών κυττάρων και αναστέλλεται το σήμα πολλαπλασσιασμού των κυττάρων αυτών

Η θέση του Herceptin σε HER2+ όγκους
• NCCTG N 9831
• NSABP B-31
• BCIRG 006
• HERA
 DFS είναι στατιστικά σημαντικώς καλύτερο για τις ασθενείς που έλαβαν 9 weeks of trastuzumab vs αυτών που δεν πήραν
 OS καλύτερο στις ομάδες trastuzumab vs όχι trastuzumab

Αναπάντητα ερωτήματα
• Βέλτιστος τρόπος χορήγησης trastuzumab
• Διάρκεια χορήγησης
• Μακροχρόνια αποτελεσματικότητα
• Μακροχρόνια τοξικότητα

HERCEPTIN
ένα έξυπνο φάρμακοΥπερέκφραση ΗΕR-2" δυνατότητα χρησιμοποίησης του αντι- ΗΕR-2 μονοκλωνικού αντισώματος
• FDA: ßΜεταστατικός καρκίνος μαστού
ßΣυμπληρωματική θεραπεία σε ασθενείς που
υπερεκφράζουν το ΗΕR-2

είναι αυτό που περιμέναμε…… ;

Η σημασία της γονιδιακής υπογραφής
Γονιδιακή υπογραφή
• ONCOTYPE DX (21 γονίδια)
(formalin-fixed, paraffin-embedded tissues) Έλεγχος για υπερέκφραση σε ασθενείς με ER + όγκους (κίνδυνος υποτροπής της νόσου). Οι χαμηλού και ενδιάμεσου κινδύνου δεν έχουν όφελος από την ΧΜΘ
• MAMMAPRINT ASSAY Amsterdam (70 γονίδια) (limited by requirement for fresh frozen samples) Έλεγχος σε γυναίκες νεώτερες των 55 ετών με στάδιο Ι ΚΑΙ ΙΙ με αρνητικούς λεμφαδένες. Αναγνωρίζει ομάδες χαμηλού κινδύνου με εξαιρετική πρόγνωση χωρίς ΧΜΘ

Μέχρι ποια ηλικία χορηγείται adjuvant Χημειοθεραπεία;
• Early Breast Cancer Trialists
Collaborative Group (1998)
• Μείωση των ετησίων υποτροπών από τη χορήγηση συνδυασμένης ΧΜΘ
• Ηλικία < 40, 40%
• Ηλικία 60-69, 16%
• Ηλικία 70+, Δεν υπάρχουν δεδομένα

Χρειάζονται οι ανθρακυκλίνες η μπορούν να αντικατασταθούν από ισοδύναμα προγράμματα;
 Η TOPO II A είναι δείκτης για όφελος από την θεραπεία με ανθρακυκλίνες
 Ασθενείς με υπερέκφραση ή απουσία TOPO II A είχαν όφελος από τις ανθρακυκλίνες vs. CMF
 Ασθενείς με φυσιολογικά αντίγραφα TOPO II A δεν είχαν επιπρόσθετο όφελος από την θεραπεία με ανθρακυκλίνες vs. CMF

Έχει σημασία η ορμονοευαισθησία για την χημειοθεραπεία??
ΕR(-) ανταποκρίνονται καλύτερα στην ΧΜΘ
• ΝSABP B-20
• INT 100
• CALGB
• EBCTCG

ASCO 2008 ΤΡΙΠΛΑ ΑΡΝΗΤΙΚΟΙ ΟΓΚΟΙ
• Ετερογενής ομάδα
• Υπάρχουν πολλές πιθανές λύσεις αλλά καμιά ασφαλής επιλογή
• Ανθρακυκλινες
• Ταξάνες
• Σισπλατίνη
• Αναστολείς του PARP
• Φορείς BRCA

Η ορμονοθεραπεία ως συστηματική επικουρική θεραπεία στον πρώιμο καρκίνο του μαστού
Οι ορμόνες επηρεάζουν τους μαστούς
ταμοξιφένη 5 έτη: βελτίωση του DFS
Επικουρική χορήγηση ταμοξιφένης
Η χορήγηση ταμοξιφένης για 5 έτη παρέμεινε η στάνταρτ επικουρική ορμονοθεραπεία για πολλά χρόνια

– Περίπου ½ από τις αναμενόμενες υποτροπές και ⅔ από τους αναμενόμενους θανάτους συνέβησαν μετά από 5 έτη ταμοξιφένης
– Ο μεγαλύτερος κίνδυνος υποτροπής υπάρχει τα 2 πρώτα χρόνια μετά το χειρουργείο
– Υπάρχει ανάγκη ανάπτυξης νέων φαρμάκων για να υπερνικηθεί η αντίσταση στην ταμοξιφένη

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ: ΟΡΜΟΝΙΚΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ
• Νέα φαρμάκα ορμονοθεραπείας:
αναστολείς αρωματάσης
• Σε μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με θετικούς ορμονικούς υποδοχείς,
η χορήγηση αναστολέων αρωματάσης αποτελεί μαζί με την ταμοξιφένη τη μόνη συμπληρωματική θεραπεία

ΟΡΜΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ: ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΣΤΡΑΓΗΓΙΚΕΣ
• Αντί για ταμοξιφένη " αναστολέας της αρωματάσης για 3-5 χρόνια
• 5 χρόνια ταμοξιφένη " και μετά αναστολέας της αρωματάσης
• 2-3 χρόνια ταμοξιφένη " και μετά αναστολέας της αρωματάσης μέχρι τα
5 χρόνια

αναστολείς αρωματάσης:
λετροζόλη, αναστραζόλη, εξεμεστάνη

Ορμονοθεραπεία με Αναστολείς αρωματάσης (AΙs): γιατί χρησιμοποιούνται;
• Διαφορετικός τρόπος δράσης από την ταμοξιφένη
• Υποδειγμένη υπεροχή η ισοδυναμία με την ταμοξιφένη
– Πρώτη γραμμή στην μεταστατική νόσο
– Letrozole, anastrozole ,exemestane > progestins and tamoxifen
– Προεγχειρητική θεραπεία
– Letrozole > tamoxifen
– Anastrozole = tamoxifen
• Οι αναστολείς της αρωματάσης είναι σημαντική adjuvant ενδοκρινική θεραπεία σε μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες
• Διαφορές στην αποτελεσματικότητα ανάμεσα στις AΙs απαιτεί επιβεβαίωση με μελέτες
• Οι ανεπιθύμητες ενέργειες γενικά είναι πιο αντιμετωπίσιμες και προβλέψιμες από αυτές της ταμοξιφένης.
• Μελέτες που τρέχουν θα προσδιορίσουν την καλύτερη χρήση των AIs στην επικουρική θεραπεία

Η θεραπευτική απόφαση είναι προϊόν επεξεργασίας των κριτηρίων
πολλά από τα οποία καθορίζουν την πρόγνωση

Η επίπτωση του καρκίνου του μαστού αυξάνει

Αλλά τα ποσοστά ίασης βελτιώνονται

Η νόσος εξακολουθεί να προσβάλλει τις γυναίκες

Πιστεύεται ότι οι μελλοντικές ανακαλύψεις για τον καρκίνο του μαστού θα εστιαστούν σε μοριακά δεδομένα

Νέα έξυπνα φάρμακα προστίθενται στο οπλοστάσιο μας

Το μέλλον διαφαίνεται αισιόδοξο

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ
ΜΕ ΠΡΩΙΜΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΜΑΣΤΟΥ
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΡΧΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
• Ιστορικό/ Σύμπτωμα
• Φυσική εξέταση
• Αυτοεξέταση μαστού
• Μαστογραφία
• Εκπαίδευση ασθενούς για τα συμπτώματα υποτροπής
• Συντονισμός φροντίδας υγείας
• Εξέταση πυέλου

Φυσική εξέταση:
Κάθε 3-6 μήνες τα πρώτα 3 χρόνια
Κάθε 6-12 μήνες τα επόμενα 2 χρόνια
Στη συνέχεια κάθε χρόνο

Αυτοεξέταση μαστού:
Κάθε μήνα

Μαστογραφία:
Γενικά κάθε χρόνο
Μετά συντηρητική επέμβαση → σε 6 μήνες μετά ακτινοθεραπεία, ύστερα ανά έτος
Επί σταθεροποιήσεως των ευρημάτων ανά έτος

Τοπική υποτροπή:
 Η ανάπτυξη καρκίνου στο σύστοιχο μαστό μετά την αρχική θεραπεία
 Μονό εύρημα ή συνύπαρξη με μεταστάσεις
 Πρώιμη ανεύρεση μπορεί να συνεπάγεται ίαση
Προσοχή στα 2 πρώτα χρόνια!!!

Εξέταση πυέλου:
Τακτικός γυναικολογικός έλεγχος
Πάχος ενδομητρίου ειδικά επί λήψεως Tamoxifen
Αραιώτερες εξετάσεις αν υστερεκτομή ή ωοθηκεκτομή

Γενική εξέταση αίματος:
Δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα
Δεν συνίσταται σαν μέθοδος ρουτίνας

Βιοχημικός έλεγχος, έλεγχος νεφρικής ή ηπατικής λειτουργίας
Δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα
Δεν συνιστώνται σαν μέθοδοι ρουτίνας

Καρκινικοί δείκτες (CE15-3, CEA, CA27-29)
Δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα
Δεν συνιστώνται σαν μέθοδοι ρουτίνας

Απεικονιστικές μέθοδοι:
 Α/α θώρακος
 Υπερηχογράφημα ήπατος - χοληφόρων
 Σπινθηρογράφημα οστών
 Αξονικές τομογραφίες θώρακος, άνω & κάτω κοιλίας, εγκεφάλου
 Μαγνητική τομογραφία
 PET/ CT
Δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα
Δεν συνιστώνται σαν μέθοδοι ρουτίνας

ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ
 Ο καρκίνος του μαστού προσβάλλει χιλιάδες γυναίκες κάθε έτος
 Η πραγματική αιτία του καρκίνου του μαστού δεν είναι ακόμη γνωστή, γι’ αυτό η πρόληψη είναι το κλειδί, αφού πολλοί παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο
 Οι παρακάτω οδηγίες είναι μόνο πληροφοριακές και σε καμιά περίπτωση δεν αντικαθιστούν την έμπειρη συμβουλή του ογκολόγου

Το screening όπως η τακτική μαστογραφία και η αυτοεξέταση μπορεί να βοηθήσουν
στην πρώιμη διάγνωση
 Screening for Breast Cancer, JAMA. 2005;293:1245-1256

Αν έχεις κληρονομικό ιστορικό,το γενετικό τεστ μπορεί να βοηθήσει
 BRCA1 testing in families with hereditary breast- ovarian cancer. A prospective study of patient decision making and outcome. JAMA. 1996;257:24

Απέφυγε την παχυσαρκία
 Adult Weight Change and Risk of Postmenopausal Breast Cancer. JAMA. 2006;296:193-201

Απέφυγε την υπερβολική λήψη οινοπνεύματος
 Alcohol and Breast Cancer. Review of Epidemiologic and Experimental Evidence and Potential Mechanisms. JAMA. 2001;286:2143-2151

Κάνε άσκηση τακτικά, 4 ή περισσότερες ώρες την εβδομάδα για να ελαττώσεις τα επίπεδα των ορμονών σου
 Recreational physical Activity and the Risk of Breast Cancer in Postmenopausal Women. JAMA. 2003;290q1331-1336

Σε περίπτωση που υποβληθείς σε ακτινοθεραπεία (π.χ. Hodgkin’s λέμφωμα) ρώτησε αν η περιοχή των μαστών θα προστατευθεί
 Effect of Chest X-Rays on the Risk of Breast Cancer Among BRCA1/2 Mutation Carriers in the International BRCA1/2 Carrier Cohort Study. Journal of Clinical Oncology, 10. 1200/JCO.2005.03.3126

Τα οιστρογόνα με προγεστίνη(θεραπεία με οιστρογόνα, αντισυλληπτικά, στειρότητα, εγκυμοσύνη σε μεγάλη ηλικία, εμμηνόπαυση) μπορεί σε μερικές περιπτώσεις ν’ αυξήσουν τον κίνδυνο
 Menopausal Estrogen and Estrogen-Progestin Replacement Therapy and Breast Cancer Risk. JAMA.2000;283:485-491

Μετά την εμμηνόπαυση μερικές θεραπείες (SERMs-tamoxifen, Als)
μειώνουν τον κίνδυνο. Χρησιμοποίησέ τις μόνο με ένδειξη του ογκολόγου, γιατί μπορεί να έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες
 Tamoxifen and Breast Cancer Incidence Among Women With Inherited Mutations in BRCA1 and BRCA2. JAMA. 2001;286:2251-2256

Η επίδραση των περιβαλλοντολογικών παραγόντων (χημικά, μέταλλα, μόλυνση ατμόσφαιρας και σκόνη) στον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί πλήρως
 Breast Cancer and Risk Factor. Breast Cancer Center. University Californy San Francisco. UCSF

ΑΝ ΣΟΥ ΣΥΜΒΕΙ…
…να θυμώσεις, πρέπει,
αλλά να μην εξαντλήσεις τον θυμό στο ασήμαντο…
δώσ’ του φτερά να μετουσιωθεί σε κάτι παραπάνω,
σε επιστήμη, τέχνη,
αγάπη, ότι σου είναι δυνατόν…
Ρέα Γαλανάκη